Bộ Nội vụ đang thực hiện công việc xây dựng dự thảo nghị định liên quan đến tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố cũng như một số chế độ, chính sách dành cho người hoạt động không chuyên trách. Thông tin này được cung cấp trong bối cảnh Bộ Nội vụ đang hướng dẫn giải quyết một số khó khăn, vướng mắc trong việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại tỉnh Đắk Lắk.
Trước đó, Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk đã đặt vấn đề rằng sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính của các xã, phường, một số thôn, khu phố không còn đảm bảo số hộ dân tối thiểu do có sự điều chỉnh địa giới hành chính. Từ đó, Sở Nội vụ đề nghị Bộ Nội vụ hướng dẫn về trình tự, thủ tục để xây dựng đề án ghép cụm dân cư vào thôn, tổ dân phố hiện có.
Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương, việc thành lập, tổ chức lại, giải thể, đặt tên, đổi tên thôn thuộc thẩm quyền của Hội đồng nhân dân cấp xã. Tuy nhiên, đến nay Bộ Nội vụ vẫn chưa ban hành hoặc sửa đổi, bổ sung các thông tư hướng dẫn về tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố cho phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Về vấn đề này, Bộ Nội vụ đã có Văn bản số 4168, trong đó hướng dẫn xác định loại hình tổ chức cộng đồng dân cư tại đơn vị hành chính cấp xã (mới), việc chuyển đổi thôn thành tổ dân phố hoặc tổ dân phố thành thôn và việc đổi tên thôn, tổ dân phố do trùng tên.
Ngoài ra, liên quan đến việc bầu cử trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố, Bộ Nội vụ cho biết hiện nay quy trình bầu cử được thực hiện theo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và Nghị định số 59/2023/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật này. Các quy định này vẫn còn hiệu lực và phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp đang được triển khai.
Trước đó, vào tháng 10 năm 2023, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã ký ban hành Quyết định số 1581/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp. Theo kế hoạch này, Bộ Nội vụ được giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan để xác định lộ trình và hướng dẫn việc sắp xếp, tổ chức lại thôn, tổ dân phố theo hướng tinh gọn, tăng cường tính tự quản, phục vụ tốt hơn đời sống cộng đồng dân cư.