Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang đề xuất một số sửa đổi quan trọng trong dự thảo Luật sửa đổi Luật Đất đai 2024, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Một trong những đề xuất đáng chú ý là việc Nhà nước sẽ thu hồi đất để thực hiện các dự án xây dựng cấp bách cho nhiệm vụ chính trị, đối ngoại, cũng như các dự án trong khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế, logistic.
Ngoài ra, các dự án quy mô lớn như khu đô thị, du lịch dịch vụ thương mại, văn hóa, thể thao do HĐND cấp tỉnh quyết định cũng sẽ được Nhà nước hỗ trợ thu hồi đất. Đáng chú ý, với trường hợp dự án thực hiện qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất, chủ đầu tư đàm phán được trên 75% diện tích hoặc người có đất, Nhà nước sẽ thu hồi phần còn lại để giao cho họ.
Đề xuất này được đưa ra dựa trên thực tế rằng nhiều dự án quy mô lớn đã thúc đẩy sự phát triển của địa phương và đóng góp nguồn thu lớn cho ngân sách. Tuy nhiên, hiện tại chưa có quy định cụ thể về thu hồi đất cho các dự án này, gây khó khăn cho quá trình tiếp cận đất đai và triển khai. Việc sửa đổi luật nhằm mục đích tạo ra cơ chế pháp lý rõ ràng và hợp lý hơn cho việc thu hồi đất và triển khai các dự án.
Lý giải về đề xuất sửa đổi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết rằng hiện tại có nhiều dự án quy mô lớn cần được triển khai để thúc đẩy sự phát triển của địa phương. Tuy nhiên, do thiếu cơ chế thu hồi đất rõ ràng, các dự án này gặp khó khăn trong việc tiếp cận đất đai và triển khai. Vì vậy, việc bổ sung cơ chế thu hồi đất cho các dự án này là cần thiết.
Liên quan đến đề xuất trên, luật sư Phạm Thanh Tuấn, chuyên gia pháp lý bất động sản, ủng hộ cơ chế ‘Nhà nước thu hồi phần còn lại’ khi chủ đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích hoặc người có đất. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng việc áp dụng cơ chế này cần gắn với một số điều kiện chặt chẽ để đảm bảo lợi ích hài hòa giữa chủ đầu tư và người dân, cũng như hạn chế nguy cơ lạm dụng.
Ông Tuấn đề nghị bổ sung một cơ chế trung gian, như chính quyền địa phương hoặc tổ chức độc lập làm cầu nối giữa chủ đầu tư và người dân, giúp hỗ trợ và hòa giải trong quá trình thu hồi đất và triển khai dự án. Điều này sẽ giúp giảm thiểu xung đột và đảm bảo quyền lợi của tất cả các bên liên quan.
Cũng tại dự thảo luật sửa đổi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất việc định giá đất không còn ‘nguyên tắc thị trường’. Thay vào đó, Nhà nước quyết định giá đất, tức là quay lại như trước khi sửa luật hồi 2024. Đề xuất này đang gây ra nhiều tranh cãi và sẽ cần được xem xét kỹ lưỡng trong quá trình xây dựng luật.