Đuối nước – một tai nạn đáng tiếc nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh – đã và đang trở thành nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em từ 5 đến 14 tuổi tại Việt Nam. Theo thống kê, gần 2.000 trẻ em thiệt mạng do đuối nước mỗi năm. Mặc dù tỷ lệ này đang có xu hướng giảm, Việt Nam vẫn nằm trong nhóm các quốc gia có tỷ lệ đuối nước trẻ em cao nhất khu vực Tây Thái Bình Dương.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đuối nước không chỉ là một vấn đề sức khỏe mà còn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em trong độ tuổi từ 5 đến 14 tại Việt Nam. Trên toàn cầu, vào năm 2021, đã có khoảng 300.000 ca tử vong do đuối nước được ghi nhận, phần lớn là trẻ em và thanh thiếu niên ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.
Tại Việt Nam, số liệu thống kê của Bộ Y tế cho thấy hàng năm có gần 2.000 trẻ em tử vong do đuối nước, chiếm khoảng 50% số ca tử vong do tai nạn thương tích. Dù tỷ lệ này đang giảm, nhưng vẫn còn cao so với các nước trong khu vực. Đáng chú ý, 76,6% ca tử vong xảy ra tại cộng đồng, 22,4% tại gia đình, và chỉ 1% trong khuôn viên trường học.
Nhân Ngày Thế giới Phòng, chống đuối nước (25-7), Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế), WHO và Tổ chức Chiến dịch vì trẻ em không thuốc lá (CTFK) đã cùng phát động chiến dịch truyền thông toàn quốc với chủ đề ‘Cùng hành động để không còn trẻ em bị đuối nước’. Chiến dịch này nhắm tới việc kêu gọi các cấp chính quyền, phụ huynh và toàn xã hội cùng chung tay phòng, chống tai nạn đuối nước ở trẻ em thông qua việc tăng cường giáo dục kỹ năng an toàn nước, mở rộng dạy bơi trong trường học và cộng đồng, truyền thông nâng cao nhận thức, và đẩy mạnh phối hợp liên ngành cũng như huy động nguồn lực đầu tư.
Ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em, nhấn mạnh: ‘Mỗi ca tử vong là một bi kịch có thể phòng tránh. Chúng tôi kêu gọi cha mẹ, nhà trường và cộng đồng cùng hành động, nhất là ở vùng nông thôn, nơi có nhiều ao, hồ, sông, suối’. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc tăng cường các biện pháp phòng ngừa và giáo dục về an toàn nước.
Ở Hà Nội, trong ba năm gần đây, mỗi năm vẫn ghi nhận 15-20 ca trẻ em đuối nước, chủ yếu vào dịp hè, tại các khu vực không có rào chắn như ao hồ, sông ngòi, kênh mương. Điều này cho thấy rằng mặc dù đã có những nỗ lực trong việc phòng chống đuối nước, vẫn còn nhiều việc cần làm để giảm thiểu số ca tử vong.
Theo bà Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, cần mở rộng quy mô các chương trình can thiệp hiệu quả nhằm giảm thiểu nguy cơ và xây dựng môi trường sống an toàn hơn cho trẻ em. Một trong những mô hình hiệu quả là Chương trình phòng, chống đuối nước tại 12 tỉnh có tỷ lệ tử vong cao, do Cục Bà mẹ và Trẻ em phối hợp cùng CTFK thực hiện, với sự tài trợ của Quỹ từ thiện Bloomberg. Sau 7 năm triển khai, chương trình đã dạy bơi an toàn cho hơn 52.000 trẻ, trang bị kỹ năng an toàn nước cho hơn 52.200 em và đào tạo hơn 1.000 giảng viên bơi có chứng chỉ.
Nghiên cứu của Trường Đại học Y tế Công cộng chỉ ra rằng tại các tỉnh triển khai chương trình, tỷ lệ tử vong do đuối nước giảm trung bình 16%. Điều này chứng minh rằng với những can thiệp phù hợp và sự đầu tư thích đáng, chúng ta hoàn toàn có thể giảm thiểu số ca tử vong do đuối nước ở trẻ em.