Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) vừa có công văn gửi các địa phương, yêu cầu tăng cường các biện pháp bảo vệ và phòng chống nguy cơ trộm cắp hiện vật tại các bảo tàng và di tích. Đây là một yêu cầu cấp thiết sau nhiều vụ mất cắp hiện vật có giá trị cao tại một số bảo tàng và di tích đã được cơ quan quản lý Nhà nước cảnh báo.

Tình trạng mất cắp hiện vật tại các bảo tàng và di tích đã trở thành vấn đề nhức nhối, không chỉ đối với các cơ quan quản lý mà còn với cả công chúng. Các hiện vật và cổ vật có giá trị không chỉ có ý nghĩa về mặt lịch sử, văn hóa mà còn là nguồn tài nguyên quý giá cho việc nghiên cứu và phát triển du lịch. Vì vậy, bảo vệ và giữ gìn những hiện vật này là trách nhiệm quan trọng của các cấp chính quyền và cơ quan chuyên môn.

Cục Di sản Văn hóa yêu cầu các địa phương rà soát lại các phương án và biện pháp phòng chống đối với nguy cơ trộm cắp hiện vật. Đồng thời, các bảo tàng và di tích cũng cần tăng cường chủ động ứng phó với tình hình thiên tai và khí hậu diễn biến phức tạp, bất thường, tiềm ẩn nguy cơ rủi ro đối với việc giữ gìn và bảo vệ di sản văn hóa, di tích, bảo tàng và hiện vật. Một số biện pháp cụ thể đã được đề nghị, bao gồm tăng cường rà soát các phương án và biện pháp phòng chống thiên tai, cháy, nổ và trộm cắp.

Các bảo tàng và di tích được yêu cầu kiểm tra, bảo dưỡng và duy trì thường xuyên trang thiết bị kỹ thuật nhằm bảo vệ và bảo đảm tuyệt đối an toàn cho tài liệu và hiện vật đang được lưu giữ và trưng bày. Điều này đặc biệt quan trọng trong mùa mưa bão, khi nhiều khu vực có nguy cơ sạt lở và thiệt hại do thiên tai. Đối với các địa phương có cơn bão số 3 đi qua, việc khẩn trương kiểm tra, đánh giá và sớm có biện pháp khắc phục hậu quả gây ra đối với các di tích và bảo tàng trên địa bàn là cần thiết.

Cục Di sản Văn hóa cũng yêu cầu đánh giá và rà soát toàn bộ hiện trạng công trình bảo tàng, di tích, khu trưng bày ngoài trời, công trình phụ trợ liên quan và toàn bộ hệ thống cây xanh,… để xây dựng phương án xử lý phòng ngừa và ngăn chặn nguy cơ hư hại và mất an toàn. Về phòng chống nguy cơ mất hiện vật, Cục Di sản Văn hóa yêu cầu tăng cường tuyên truyền và phổ biến kiến thức cho đội ngũ nhân viên bảo tàng, ban quản lý di tích, người trực tiếp trông coi di tích và khách tham quan.

Phân công lãnh đạo trực tại bảo tàng và di tích để bảo đảm việc theo dõi, giám sát và ứng phó kịp thời với các nguy cơ rủi ro cũng là một yêu cầu quan trọng. Đồng thời, các cơ quan quản lý cần có kế hoạch phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng khác để tăng cường công tác bảo vệ và phòng chống tội phạm. Bảo vệ di sản văn hóa và giữ gìn an toàn cho các bảo tàng và di tích là nhiệm vụ quan trọng, không chỉ của một ngành mà còn của cả xã hội.

Trong nỗ lực không ngừng để bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc, lan tỏa sâu rộng truyền thống lịch sử và bản sắc văn hóa đến với cộng đồng, Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La đã thể hiện tinh thần trách nhiệm và tình yêu với nghề. Đây là hành động xuất phát từ tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về việc coi trọng công tác bảo tồn di sản văn hóa, xem di sản văn hóa là linh hồn trường tồn của một dân tộc.

Thực hiện các nội dung đột phá về bảo tồn văn hóa phi vật thể, bảo tồn di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh, quản lý hiện vật, tư liệu, Chi bộ Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La đã triển khai nhiều hoạt động hiệu quả. Đồng chí Ngô Thị Hải Yến, Bí thư Chi bộ, Giám đốc Bảo tàng và Thư viện tỉnh cho biết, Chi bộ có 45 đảng viên, thường xuyên tổ chức các cuộc sinh hoạt chuyên đề với nội dung phù hợp với tình hình thực tiễn của cơ quan. Mỗi cán bộ, đảng viên đã cụ thể hóa và đăng ký từ 2-3 phần việc làm theo Bác, cụ thể và sát với nhiệm vụ chuyên môn của mình.

Giai đoạn 2016-2024, đã có 15 di sản văn hóa phi vật thể của Sơn La được công bố và đưa vào danh mục quốc gia; trong đó, nghệ thuật Xòe Thái đã được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Ngoài ra, có 10 di tích được xếp hạng; hơn 35.000 hiện vật, tư liệu được bảo quản tại Bảo tàng Sơn La. Mỗi năm, đơn vị này nghiên cứu và sưu tầm thêm từ 200 đến 300 hiện vật, tư liệu phục vụ trưng bày.

Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La cũng chú trọng ứng dụng số hóa di sản vào công tác chuyên môn; tiến hành kiểm kê đồng bộ, số hóa, chuẩn hóa tư liệu, hiện vật và đưa đến công chúng qua website hoặc mã QR-Code. Những nỗ lực này của Chi bộ đã giúp nâng cao hiệu quả trong công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa, cũng như giới thiệu đến công chúng những giá trị văn hóa độc đáo của địa phương.

Chi bộ đã chỉ đạo triển khai nhiều hoạt động quảng bá, giới thiệu về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tại khuôn viên Bảo tàng tỉnh, một triển lãm cố định chuyên đề “Bác Hồ với nhân dân các dân tộc Sơn La” được tổ chức, giới thiệu những hiện vật, hình ảnh quý về tình cảm của Bác đối với đồng bào Sơn La, cũng như tình cảm của đồng bào các dân tộc Sơn La dành cho Bác.

Trong 2 năm (2023 và 2024), Chi bộ đã triển khai mô hình “Giáo dục truyền thống lịch sử địa phương tại điểm Di tích quốc gia đặc biệt Nhà tù Sơn La” cho học sinh các trường tiểu học, THCS, THPT trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, tổ chức 154 cuộc giáo dục truyền thông, thu hút trên 320.000 lượt học sinh, sinh viên và chiến sĩ các lực lượng vũ trang tham gia.

Bằng tinh thần trách nhiệm và tình yêu với nghề, Chi bộ Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La đang từng ngày học và làm theo Bác bằng những việc làm cụ thể, thiết thực trong gìn giữ lịch sử, văn hóa và lan tỏa hình ảnh Bác Hồ – vị lãnh tụ vĩ đại đến với mỗi người dân, hun đúc tình yêu quê hương, đất nước từ những giá trị di sản bền vững.