Trong quá trình bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một xu thế tất yếu. Mới đây, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV đã đạt được những kết quả đáng kể trong việc ứng dụng công nghệ AI vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn – một di sản tư liệu thế giới được UNESCO công nhận.

Được xem là một trong những bộ tài liệu lịch sử quan trọng nhất của Việt Nam, mộc bản triều Nguyễn bao gồm 33.976 tấm mộc bản được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV. Tuy nhiên, do tác động của môi trường và điều kiện khách quan, nhiều mộc bản đã bị xuống cấp và hư hại sau thời gian dài. Để giải quyết vấn đề này, Trung tâm đã chủ động phối hợp với các chuyên gia và kỹ sư công nghệ để triển khai ứng dụng AI vào công tác số hóa và lưu trữ mộc bản.

Theo nhà nghiên cứu Minh Đạo, việc đưa AI vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn phản ánh tư duy đổi mới trong việc lưu giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc. Công nghệ AI có thể hỗ trợ số hóa các hiện vật, tài liệu cổ bằng công nghệ quét 3D, phục dựng các công trình kiến trúc bị hư hại, tái tạo những giá trị văn hóa đang có nguy cơ mai một. Từ đó, không chỉ giúp bảo tồn và phát huy giá trị của mộc bản triều Nguyễn mà còn giúp công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ, dễ dàng tiếp cận và tìm hiểu di sản quý giá của dân tộc.

Bên cạnh việc hỗ trợ trong công tác bảo tồn, AI còn đóng vai trò quan trọng trong việc lan tỏa di sản văn hóa đến công chúng thông qua các ứng dụng thực tế ảo, thực tế tăng cường và chatbot hướng dẫn du lịch. Điều này giúp khách tham quan có những trải nghiệm tương tác sống động với di sản.

Tuy nhiên, việc ứng dụng AI trong bảo tồn di sản văn hóa cũng đối mặt với không ít thách thức. Một trong những trở ngại lớn là vấn đề dữ liệu. Nhiều tư liệu di sản chưa được số hóa đầy đủ hoặc bị thiếu hụt thông tin, gây khó khăn cho AI trong việc phân tích và tái tạo. Bên cạnh đó, sự chính xác trong việc diễn giải và truyền tải nội dung văn hóa cũng là một thách thức.

Để phát huy tối đa tiềm năng của AI trong bảo tồn di sản văn hóa, nhà nghiên cứu Minh Đạo nhấn mạnh rằng cần có chiến lược đầu tư bài bản vào việc xây dựng kho dữ liệu số về di sản văn hóa, với yêu cầu cao về tính chính xác, đầy đủ và hệ thống. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia văn hóa, nhà nghiên cứu lịch sử và đội ngũ kỹ sư công nghệ là yếu tố then chốt để phát triển các mô hình AI có khả năng tiếp cận đúng bản chất, truyền tải trung thực tinh thần và giá trị của di sản.

Tương tự, TS Phạm Quốc Quân, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, cũng nhận định rằng ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và lan tỏa giá trị di sản là một xu thế tất yếu. Để ứng dụng công nghệ vào trưng bày một cách hiệu quả, điều quan trọng nhất vẫn là công tác nghiên cứu. Những di vật, cổ vật – vốn là thành phần của di sản văn hóa vật thể – cần được tìm hiểu kỹ lưỡng để kể lại câu chuyện của chúng một cách chính xác và sâu sắc.

Một số trang web đã đưa tin về những nỗ lực trong việc ứng dụng công nghệ vào bảo tồn di sản văn hóa tại Việt Nam. Hy vọng rằng, với sự hỗ trợ của công nghệ, di sản văn hóa của Việt Nam sẽ được bảo tồn và phát huy giá trị một cách hiệu quả.

Để biết thêm thông tin về các nỗ lực bảo tồn di sản văn hóa tại Việt Nam, vui lòng tham khảo trang thông tin của Chính phủ Việt Nam.

Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) vừa có công văn gửi các địa phương, yêu cầu tăng cường các biện pháp bảo vệ và phòng chống nguy cơ trộm cắp hiện vật tại các bảo tàng và di tích. Đây là một yêu cầu cấp thiết sau nhiều vụ mất cắp hiện vật có giá trị cao tại một số bảo tàng và di tích đã được cơ quan quản lý Nhà nước cảnh báo.

Tình trạng mất cắp hiện vật tại các bảo tàng và di tích đã trở thành vấn đề nhức nhối, không chỉ đối với các cơ quan quản lý mà còn với cả công chúng. Các hiện vật và cổ vật có giá trị không chỉ có ý nghĩa về mặt lịch sử, văn hóa mà còn là nguồn tài nguyên quý giá cho việc nghiên cứu và phát triển du lịch. Vì vậy, bảo vệ và giữ gìn những hiện vật này là trách nhiệm quan trọng của các cấp chính quyền và cơ quan chuyên môn.

Cục Di sản Văn hóa yêu cầu các địa phương rà soát lại các phương án và biện pháp phòng chống đối với nguy cơ trộm cắp hiện vật. Đồng thời, các bảo tàng và di tích cũng cần tăng cường chủ động ứng phó với tình hình thiên tai và khí hậu diễn biến phức tạp, bất thường, tiềm ẩn nguy cơ rủi ro đối với việc giữ gìn và bảo vệ di sản văn hóa, di tích, bảo tàng và hiện vật. Một số biện pháp cụ thể đã được đề nghị, bao gồm tăng cường rà soát các phương án và biện pháp phòng chống thiên tai, cháy, nổ và trộm cắp.

Các bảo tàng và di tích được yêu cầu kiểm tra, bảo dưỡng và duy trì thường xuyên trang thiết bị kỹ thuật nhằm bảo vệ và bảo đảm tuyệt đối an toàn cho tài liệu và hiện vật đang được lưu giữ và trưng bày. Điều này đặc biệt quan trọng trong mùa mưa bão, khi nhiều khu vực có nguy cơ sạt lở và thiệt hại do thiên tai. Đối với các địa phương có cơn bão số 3 đi qua, việc khẩn trương kiểm tra, đánh giá và sớm có biện pháp khắc phục hậu quả gây ra đối với các di tích và bảo tàng trên địa bàn là cần thiết.

Cục Di sản Văn hóa cũng yêu cầu đánh giá và rà soát toàn bộ hiện trạng công trình bảo tàng, di tích, khu trưng bày ngoài trời, công trình phụ trợ liên quan và toàn bộ hệ thống cây xanh,… để xây dựng phương án xử lý phòng ngừa và ngăn chặn nguy cơ hư hại và mất an toàn. Về phòng chống nguy cơ mất hiện vật, Cục Di sản Văn hóa yêu cầu tăng cường tuyên truyền và phổ biến kiến thức cho đội ngũ nhân viên bảo tàng, ban quản lý di tích, người trực tiếp trông coi di tích và khách tham quan.

Phân công lãnh đạo trực tại bảo tàng và di tích để bảo đảm việc theo dõi, giám sát và ứng phó kịp thời với các nguy cơ rủi ro cũng là một yêu cầu quan trọng. Đồng thời, các cơ quan quản lý cần có kế hoạch phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng khác để tăng cường công tác bảo vệ và phòng chống tội phạm. Bảo vệ di sản văn hóa và giữ gìn an toàn cho các bảo tàng và di tích là nhiệm vụ quan trọng, không chỉ của một ngành mà còn của cả xã hội.

Trong nỗ lực không ngừng để bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc, lan tỏa sâu rộng truyền thống lịch sử và bản sắc văn hóa đến với cộng đồng, Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La đã thể hiện tinh thần trách nhiệm và tình yêu với nghề. Đây là hành động xuất phát từ tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về việc coi trọng công tác bảo tồn di sản văn hóa, xem di sản văn hóa là linh hồn trường tồn của một dân tộc.

Thực hiện các nội dung đột phá về bảo tồn văn hóa phi vật thể, bảo tồn di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh, quản lý hiện vật, tư liệu, Chi bộ Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La đã triển khai nhiều hoạt động hiệu quả. Đồng chí Ngô Thị Hải Yến, Bí thư Chi bộ, Giám đốc Bảo tàng và Thư viện tỉnh cho biết, Chi bộ có 45 đảng viên, thường xuyên tổ chức các cuộc sinh hoạt chuyên đề với nội dung phù hợp với tình hình thực tiễn của cơ quan. Mỗi cán bộ, đảng viên đã cụ thể hóa và đăng ký từ 2-3 phần việc làm theo Bác, cụ thể và sát với nhiệm vụ chuyên môn của mình.

Giai đoạn 2016-2024, đã có 15 di sản văn hóa phi vật thể của Sơn La được công bố và đưa vào danh mục quốc gia; trong đó, nghệ thuật Xòe Thái đã được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Ngoài ra, có 10 di tích được xếp hạng; hơn 35.000 hiện vật, tư liệu được bảo quản tại Bảo tàng Sơn La. Mỗi năm, đơn vị này nghiên cứu và sưu tầm thêm từ 200 đến 300 hiện vật, tư liệu phục vụ trưng bày.

Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La cũng chú trọng ứng dụng số hóa di sản vào công tác chuyên môn; tiến hành kiểm kê đồng bộ, số hóa, chuẩn hóa tư liệu, hiện vật và đưa đến công chúng qua website hoặc mã QR-Code. Những nỗ lực này của Chi bộ đã giúp nâng cao hiệu quả trong công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa, cũng như giới thiệu đến công chúng những giá trị văn hóa độc đáo của địa phương.

Chi bộ đã chỉ đạo triển khai nhiều hoạt động quảng bá, giới thiệu về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tại khuôn viên Bảo tàng tỉnh, một triển lãm cố định chuyên đề “Bác Hồ với nhân dân các dân tộc Sơn La” được tổ chức, giới thiệu những hiện vật, hình ảnh quý về tình cảm của Bác đối với đồng bào Sơn La, cũng như tình cảm của đồng bào các dân tộc Sơn La dành cho Bác.

Trong 2 năm (2023 và 2024), Chi bộ đã triển khai mô hình “Giáo dục truyền thống lịch sử địa phương tại điểm Di tích quốc gia đặc biệt Nhà tù Sơn La” cho học sinh các trường tiểu học, THCS, THPT trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, tổ chức 154 cuộc giáo dục truyền thông, thu hút trên 320.000 lượt học sinh, sinh viên và chiến sĩ các lực lượng vũ trang tham gia.

Bằng tinh thần trách nhiệm và tình yêu với nghề, Chi bộ Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La đang từng ngày học và làm theo Bác bằng những việc làm cụ thể, thiết thực trong gìn giữ lịch sử, văn hóa và lan tỏa hình ảnh Bác Hồ – vị lãnh tụ vĩ đại đến với mỗi người dân, hun đúc tình yêu quê hương, đất nước từ những giá trị di sản bền vững.

Hai Di Sản Văn Hóa Phi Vật Thể Của Lào Cai Được Thêm Vào Danh Mục Quốc Gia

Hai di sản văn hóa phi vật thể của tỉnh Lào Cai đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thẩm định và đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đáng chú ý, trong số này có loại hình thuộc nhóm ẩm thực đầu tiên của tỉnh: ‘Tri thức dân gian chế biến cá nướng, vịt bầu lam và rượu men lá của người Tày xã Nghĩa Đô’. Điều này không chỉ phản ánh sự phong phú của văn hóa truyền thống mà còn khẳng định giá trị độc đáo của vùng đất này.

Xã Nghĩa Đô, nơi cư trú của cộng đồng người Tày tại Lào Cai, sở hữu nền văn hóa truyền thống đậm nét, từ ẩm thực đến các nghề thủ công. Trước đó, vào tháng 4/2025, nghề đan lát truyền thống của người Tày Nghĩa Đô cũng đã được ghi danh trong danh mục quốc gia, góp phần khẳng định thêm giá trị văn hóa độc đáo của vùng đất này.

Theo ông Dương Tuấn Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai, ẩm thực ở Nghĩa Đô được đánh giá cao bởi sự độc đáo đến từ nguyên liệu, quy trình, cách thức làm ra món ăn, nguyên tắc khi thưởng thức trên mâm. Ông cho biết: “Ẩm thực nơi đây là tập hợp của nhiều yếu tố từ thổ nhưỡng, nguồn nước, khí hậu để tạo nên hương vị riêng của địa phương.”

Từ tập quán canh tác nương rẫy và cuộc sống gắn liền với rừng núi cao, đồng bào Tày đã sáng tạo nên một cách nấu ăn rất riêng: sử dụng ống tre, ống nứa thay cho nồi, xoong. Những món ăn đặc trưng như cơm lam, cá suối lam, rau rừng lam… Điểm chung của các món lam là hương vị đậm đà, giữ được độ ẩm và thơm nức mùi tre nứa.

Tại Nghĩa Đô, nhiều món ăn được chế biến từ nguyên liệu sẵn có tại địa phương, trong đó nổi bật là món ‘vịt bầu lam’. Món ăn này vẫn tuân thủ triết lý âm dương – ngũ hành trong ẩm thực truyền thống: thịt vịt được lọc và chặt (Kim), nấu trong ống tre (Mộc), dùng nước suối hoặc nước có sẵn trong ống tre (Thủy), nấu bằng lửa nhỏ (Hỏa), trên nền đất giữa núi rừng (Thổ).

Không chỉ hấp dẫn bởi nét ẩm thực truyền thống, các nghề thủ công của người Tày ở Nghĩa Đô cũng phản ánh sự tỉ mỉ, khéo léo và óc thẩm mỹ tinh tế. Từ khâu lựa chọn nguyên liệu, vót nan, định hình khung cho đến kỹ thuật nhuộm màu, hong dẻo – tất cả đều đòi hỏi sự kiên nhẫn và kỹ năng cao.

Những di sản văn hóa phi vật thể của Lào Cai đang được chính người dân địa phương gìn giữ, trao truyền qua nhiều thế hệ. Đây cũng chính là nguồn tài nguyên du lịch độc đáo, góp phần tạo nên sức hấp dẫn riêng cho vùng đất này.

Du Lịch Cộng Đồng – Động Lực Phát Triển Kinh Tế

Xã Nghĩa Đô đang được biết đến như một điểm sáng trên bản đồ du lịch Lào Cai, là hình mẫu tiêu biểu cho phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống. Năm 2023, Nghĩa Đô đón khoảng 21.000 lượt khách, thu về 12,6 tỷ đồng từ hoạt động du lịch; sang năm 2024, lượng khách tăng lên 25.000 lượt, doanh thu từ du lịch cộng đồng ước đạt 15 tỷ đồng.

Ông Đỗ Văn Lưu, Chủ tịch UBND xã Nghĩa Đô cho biết địa phương lấy văn hóa dân tộc Tày là cốt lõi để phát triển dịch vụ du lịch. Thời gian tới, xã tiếp tục vừa bảo tồn vừa phát triển văn hóa và các dịch vụ du lịch bền vững để củng cố thương hiệu của du lịch cộng đồng Nghĩa Đô; đồng thời tạo sinh kế, tăng thu nhập cho người dân.

Với đà tăng trưởng này, Lào Cai đặt mục tiêu trong năm 2025 sẽ đón khoảng 12,3 triệu lượt khách, mang lại doanh thu ước đạt 46.705 tỷ đồng. Tầm nhìn đến năm 2030, địa phương kỳ vọng sẽ thu hút khoảng 16,5 triệu lượt khách, doanh thu đạt gần 74.800 tỷ đồng – từng bước đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng GRDP của tỉnh.

Phát Huy Sức Mạnh Văn Hóa Trong Phát Triển Du Lịch

Để khai thác hiệu quả sức mạnh văn hóa trong phát triển du lịch, biến di sản thành tài sản, cần sự vào cuộc bền bỉ, sáng tạo và chung tay đồng thuận của chính quyền và người dân. Mỗi di sản đều mang trong mình những câu chuyện hấp dẫn thể hiện nét đẹp văn hóa các tộc người. Do đó, bên cạnh việc gìn giữ di sản cần tăng cường công tác quảng bá, để mỗi người cùng hiểu – cùng yêu – cùng bảo tồn những di sản đa dạng trong đời sống hiện nay.

Nghề làm gốm truyền thống của người M’nông Rlăm tại buôn Dơng Bắk, xã Liên Sơn, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk, đã tồn tại bền bỉ qua nhiều thế hệ với kỹ thuật ‘nuôi đất’, ‘trích đất’ và nung lộ thiên độc đáo. Gốm của người M’nông Rlăm được biết đến với đặc trưng không sử dụng bàn xoay, không lò nung, không khuôn đúc, tạo nên những sản phẩm thủ công mang dấu ấn riêng.

Quá trình làm gốm bắt đầu từ việc ‘nuôi đất’, tức là ủ đất sét lấy từ bờ sông Krông Ana để giữ ẩm và bảo tồn chất đất. Người thợ sau đó sẽ ‘trích đất’ – lấy một lượng đất vừa đủ để tạo nên một sản phẩm, được xem như một nghi thức tâm linh. Gốm M’nông Rlăm được tạo dáng hoàn toàn bằng tay, không sử dụng bàn xoay. Người thợ di chuyển xung quanh sản phẩm trong quá trình nặn, tương đồng với cách làm gốm của người Chăm. Sản phẩm sau khi tạo hình được đánh bóng bằng đá, khắc họa tiết bằng que tre, sau đó phơi khô tự nhiên rồi nung trong lửa khoảng 30 phút với nhiên liệu vỏ trấu và mùn cưa.

Gốm truyền thống của người M’nông Rlăm đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào cuối năm 2024. Sự công nhận này đánh dấu bước chuyển quan trọng trong hành trình gìn giữ và phục hồi một làng nghề truyền thống đặc sắc của Tây Nguyên. Tuy nhiên, việc gìn giữ nghề gốm truyền thống của người M’nông Rlăm đang đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có sự mai một về nhân lực, nguyên liệu khan hiếm, và khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm.

Chính quyền địa phương đã triển khai một số đề án bảo tồn và phát triển làng nghề gốm truyền thống, đặt hàng sản phẩm gốm từ nghệ nhân địa phương, tổ chức các lớp truyền dạy nghề, và giới thiệu sản phẩm đến các đơn vị lữ hành. Gốm thủ công của buôn Dơng Bắk đã được công nhận là sản phẩm OCOP đạt 3 sao cấp tỉnh, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường rộng hơn.

Du lịch cộng đồng đã mang đến hy vọng mới cho nghề làm gốm của người M’nông tại buôn Dơng Bắk. Các tour du lịch trải nghiệm đã về đến Yang Tao, tạo điều kiện cho nghệ nhân địa phương trình diễn kỹ thuật làm gốm cổ. Du khách khi đến thăm làng gốm không chỉ được tìm hiểu quy trình thủ công, mà còn có thể trực tiếp tham gia tạo hình, trang trí sản phẩm và mang về làm kỷ niệm. Nghề làm gốm của người M’nông Rlăm đang trên con đường hồi sinh, đồng thời trở thành điểm nhấn văn hóa trong phát triển du lịch bền vững tại khu vực Tây Nguyên.

Ngày 26/7, UBND phường Cửa Nam đã tổ chức lễ khai mạc triển lãm ảnh với chủ đề ‘Cửa ngõ văn hóa, kết nối di sản, đổi mới sáng tạo’. Sự kiện này nằm trong chuỗi hoạt động chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ phường Cửa Nam lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030.

Triển lãm ảnh mang đến một không gian chiêm nghiệm sâu sắc về di sản văn hóa, giúp du khách ngược dòng thời gian để khám phá lại những giá trị của các công trình kiến trúc đậm chất nghệ thuật thời Đông Dương trên địa bàn phường Cửa Nam. Sự kiện này không chỉ là một hoạt động văn hóa đơn thuần mà còn thể hiện nỗ lực của địa phương trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam, Trịnh Ngọc Trâm, cho biết triển lãm gồm nhiều tác phẩm đặc sắc, được thông qua hình ảnh tương tác trong không gian Đại học Đông Dương xưa với cụm hình ảnh tác phẩm trong triển lãm ‘Cảm thức Đông Dương’. Ngoài ra, triển lãm còn có cụm hình ảnh nghiên cứu công phu của nhà nghiên cứu Trần Hậu Yên Thế về biểu tượng Thành huy Hà Nội trên trán nhà trường Trưng Vương; vẻ đẹp của những hoa sắt trang trí trong kiến trúc Cửa Nam qua bộ sưu tập ‘Song xưa phố cũ’ và một góc nhìn mới lạ từ trên cao qua cụm ảnh flycam ‘Mạch Đông Dương’.

Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam, Trịnh Ngọc Trâm, nhấn mạnh rằng với những giá trị di sản văn hóa hiện có, phường Cửa Nam sẽ đẩy mạnh công nghiệp văn hóa, đưa di sản trở thành động lực, nguồn lực phát triển, biến vốn văn hóa này thành các sản phẩm cụ thể. Địa phương đang hướng tới việc xây dựng Cửa Nam thành một không gian văn hóa sáng tạo, một mô hình phát triển kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và ứng dụng công nghệ, nhằm thúc đẩy công nghiệp văn hóa trên địa bàn.

Cũng tại triển lãm, diễn ra hai tọa đàm: Hoạ sĩ – nhà nghiên cứu Trần Hậu Yên Thế sẽ có buổi nói chuyện về lịch sử biểu tượng logo Thành huy Hà Nội trên trán nhà trường Trưng Vương, và vai trò của Cung Đấu Xảo trong phát triển văn hoá và thương mại; tọa đàm giới thiệu về dự án ‘Cảm thức Đông Dương’ tại tòa nhà 19 Lê Thánh Tông.

Trước đó, nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ, Đảng ủy – HĐND – UBND – Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Cửa Nam đã tổ chức trang trọng lễ dâng hương tưởng niệm và hội nghị gặp mặt tri ân các gia đình liệt sĩ, người có công với cách mạng trên địa bàn.

Vào ngày 21/7, Đảng ủy phường Cửa Nam tổ chức Hội nghị công bố Quyết định thành lập và chỉ định cấp ủy các chi bộ tổ dân phố trực thuộc Đảng bộ phường. Từ ngày 18 và 19/7, cán bộ và Nhân dân phường Cửa Nam đã chủ động tổng vệ sinh môi trường trên địa bàn, nhằm đẩy mạnh phong trào ‘Sáng – xanh – sạch – đẹp’ chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Di tích lịch sử đình Đô Mỹ, tọa lạc tại xã Tống Sơn, tỉnh Thanh Hóa, đang đối mặt với nguy cơ đổ sập nghiêm trọng sau gần 200 năm tồn tại. Để cứu nguy cho di tích cấp tỉnh này, dự án tu bổ, tôn tạo đã được triển khai với tổng mức đầu tư hơn 14,6 tỷ đồng.

Đình Đô Mỹ được xây dựng từ giữa thế kỷ XIX, ban đầu được dùng để thờ Thành hoàng Thái úy Tô Hiến Thành, cùng với hai vị Đô Bá và Nguyễn Thận Xuân. Năm 1996, đình được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh và nằm ở xã Hà Tân cũ, nay là xã Tống Sơn. Trải qua thời gian dài, công trình gỗ bề thế này đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Người dân địa phương đã nhiều lần đề nghị các cấp có thẩm quyền sớm xem xét để tôn tạo, tu bổ nhưng chưa có kinh phí.

Sau nhiều lần nâng lên, đặt xuống, dự án tu bổ, tôn tạo di tích đình Đô Mỹ đã được phê duyệt vào tháng 5/2025. Công trình được khởi công vào tháng 6/2025 và dự kiến hoàn thành, đưa vào sử dụng trước Tết Nguyên đán 2026. Đối với các công trình văn hóa, việc phục dựng, tôn tạo phải giữ được yếu tố gốc, các nét họa tiết, hoa văn đặc trưng của công trình gắn với thời kỳ lịch sử.

Phó Chủ tịch UBND xã Tống Sơn, bà Phan Thị Lan, cho hay: “Đình Đô Mỹ là một công trình kiến trúc tiêu biểu của thời Nguyễn, mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống. Việc đình được tu bổ là sự kiện lớn, mang lại niềm vui, sự phấn khởi cho hàng nghìn người dân trong vùng. Mọi người mong mỏi công trình được hoàn thành đúng tiến độ, vừa bảo tồn di sản, vừa phát huy giá trị văn hóa truyền thống trong đời sống hiện nay.”

Để bảo tồn nguyên trạng kiến trúc gốc, trước khi hạ giải, các đơn vị có chuyên môn của Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Thanh Hóa, cùng với đại diện người dân, chính quyền, đơn vị thi công đã lập biên bản, quay clip, chụp ảnh từng nét hoa văn, họa tiết. Đình Đô Mỹ không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh, đình còn là biểu tượng của truyền thống và lịch sử quê hương. Việc nâng cấp đình không chỉ góp phần bảo tồn di sản mà còn thể hiện sự quan tâm của chính quyền tới đời sống tinh thần của nhân dân.

Hiện nay, đơn vị thi công đang dọn dẹp mặt bằng, lấy cốt, phân loại các phiến đá còn sử dụng được, các phiến hư hỏng thì đặt đơn vị đục, đẻo cho đúng kích cỡ. Phần trụ cột bằng lim cũng được đo kỹ càng để khi thay thế đảm bảo chất lượng, chủng loại. Với sự nỗ lực của các bên liên quan, dự án tu bổ, tôn tạo di tích đình Đô Mỹ đang được triển khai tích cực, hứa hẹn sẽ hoàn thành đúng tiến độ và mang lại giá trị văn hóa, lịch sử quý giá cho người dân địa phương và du khách.

Sau khi hoàn thành, đình Đô Mỹ sẽ không chỉ là một di tích lịch sử, mà còn là một điểm đến văn hóa, tâm linh quan trọng, góp phần thúc đẩy sự phát triển của du lịch địa phương. Sự kiện tu bổ, tôn tạo di tích này cũng thể hiện sự cam kết của chính quyền và nhân dân trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa, đáp ứng nhu cầu của cộng đồng và du khách.

Gia Lai đang tích cực lên kế hoạch quy hoạch Khu du lịch Biển Hồ – Chư Đăng Ya, với mục tiêu đánh thức tiềm năng du lịch của điểm đến nổi tiếng trên cao nguyên Pleiku. Núi lửa Chư Đăng Ya, tọa lạc tại xã Biển Hồ, tỉnh Gia Lai, là một trong những miệng núi lửa cổ độc đáo nhất Việt Nam, với lịch sử hoạt động cách đây hàng triệu năm.

Các nhà địa chất cho biết, núi lửa Chư Đăng Ya đã để lại một miệng phễu rộng lớn và lớp đất bazan màu mỡ trải dài khắp sườn núi. Hiện nay, núi lửa đã ngừng phun trào, tạo nên một cảnh quan thiên nhiên bình dị và cuốn hút. Mùa khô, đặc biệt là tháng 11, sườn núi được nhuộm vàng rực rỡ bởi sắc hoa dã quỳ, biến nơi đây thành điểm đến hấp dẫn cho du khách và giới nhiếp ảnh.

Không chỉ sở hữu vẻ đẹp cảnh sắc, Chư Đăng Ya còn mang đậm giá trị văn hóa, là biểu tượng linh thiêng đối với người Jrai bản địa, gắn liền với nhiều truyền thuyết và lễ hội dân gian truyền thống. Với sự hòa quyện giữa địa chất độc đáo, thiên nhiên trù phú và văn hóa bản địa đặc sắc, Chư Đăng Ya đang dần khẳng định vị thế là một trong những điểm đến không thể bỏ qua của du lịch Gia Lai.

Mới đây, ông Phạm Anh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai, đã có buổi làm việc với các cơ quan chức năng về việc nghiên cứu, đề xuất phương án quy hoạch Khu du lịch Biển Hồ – Chư Đăng Ya. Ông đánh giá Khu du lịch Biển Hồ – Chư Đăng Ya là tài nguyên địa chất, cảnh quan độc đáo của tỉnh Gia Lai, có giá trị đặc biệt về tự nhiên và văn hóa.

Lãnh đạo tỉnh giao Sở Xây dựng phối hợp cùng các cơ quan khẩn trương thực hiện quy hoạch khu du lịch tại đây, hoàn thành trong tháng 10-2025. Ông yêu cầu việc quy hoạch Khu du lịch Biển Hồ – Chư Đăng Ya cần thực hiện bài bản, chuyên sâu, đảm bảo hài hòa giữa yếu tố bảo tồn di sản văn hóa, cảnh quan thiên nhiên và phát triển du lịch bền vững.

Quy hoạch Khu du lịch Biển Hồ – Chư Đăng Ya sẽ giúp tỉnh Gia Lai khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch của địa phương, đồng thời bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, tự nhiên của khu vực. Dự kiến, khu du lịch này sẽ trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước, góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành du lịch tỉnh Gia Lai.

Hiện nay, tỉnh Gia Lai đang tích cực triển khai các hoạt động quy hoạch và đầu tư cơ sở hạ tầng để chuẩn bị cho việc khai trương Khu du lịch Biển Hồ – Chư Đăng Ya. Với sự quan tâm và đầu tư của chính quyền địa phương, dự kiến khu du lịch này sẽ sớm được đưa vào hoạt động, mang lại nhiều lợi ích cho người dân và du khách.

Trong giai đoạn 2020-2025, Đảng bộ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) tỉnh Cao Bằng đã đạt được nhiều đổi mới, đột phá trong hoạt động văn hóa, thể thao, gia đình, du lịch. Mục tiêu của Đảng bộ là nâng cao mức hưởng thụ văn hóa cho nhân dân, xây dựng con người Cao Bằng phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, năng lực sáng tạo, thẩm mỹ, thể lực và thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học.

Đảng bộ Sở VHTT&DL đã phát huy tinh thần đoàn kết, dân chủ và quyết tâm đổi mới với nhiều nội dung đột phá. Sở đã tham mưu tổ chức thành công nhiều hoạt động văn hóa mang tầm quốc gia và quốc tế để quảng bá về con người, hình ảnh, di sản văn hóa đặc sắc của Cao Bằng. Nổi bật trong giai đoạn này là sự kiện nằm trong khuôn khổ Lễ hội Du lịch Thác Bản Giốc năm 2023, với 1.000 người trình diễn hát Then, đàn tính trong trang phục truyền thống. Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã trao Bằng chứng nhận và Kỷ niệm chương Xác lập kỷ lục Màn đồng diễn hát Then, đàn tính có số lượng người tham gia đông nhất Việt Nam cho UBND tỉnh.

Sở cũng tổ chức thành công Ngày hội Du lịch Non nước Cao Bằng tại khu vực Hồ Hoàn Kiếm và Phố đi bộ của Thủ đô Hà Nội với chủ đề ‘Non nước Cao Bằng – Xứ sở thần tiên’. Hội nghị Quốc tế lần thứ 8 của Mạng lưới Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO khu vực châu Á – Thái Bình Dương năm 2024 cũng diễn ra tại Cao Bằng, thu hút trên 800 đại biểu trong nước và quốc tế.

Công tác bảo tồn và phát huy giá trị di tích, di sản văn hóa được chú trọng. Sở đã thực hiện các chương trình, dự án, đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa các cấp, như ‘Nghiên cứu, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa người Lô Lô đen tỉnh Cao Bằng’, ‘Nghiên cứu, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống người Nùng Vẻn tỉnh Cao Bằng’.

Hoạt động văn hóa cơ sở được tăng cường, đổi mới về hình thức, nội dung phù hợp với nhiều đối tượng hưởng thụ. Sở đã tổ chức tuyên truyền lưu động, phát hành Bản tin văn hóa, thể thao, du lịch và tổ chức triển lãm ảnh. Phong trào ‘Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa’ nhận được sự ủng hộ của các tầng lớp nhân dân. Kết quả, chỉ tiêu danh hiệu văn hóa đạt và vượt hằng năm.

Nghệ thuật chuyên nghiệp có nhiều bước tiến mới, quy mô chương trình, chất lượng nghệ thuật ngày càng được nâng cao. Trong 5 năm, Đoàn Nghệ thuật tỉnh thực hiện 450 buổi biểu diễn phục vụ nhân dân và tham gia các sự kiện chính trị của tỉnh.

Lĩnh vực thể dục, thể thao (TDTT) có những chuyển biến tích cực, phát triển cả về phong trào quần chúng, thể thao thành tích cao. Phong trào TDTT quần chúng trên địa bàn tỉnh phát triển ổn định, có chiều sâu. Thể thao thành tích cao đã đạt được nhiều nấc thang mới, giai đoạn 2020-2025 toàn tỉnh có 115 vận động viên (VĐV) đạt đẳng cấp quốc gia. Các VĐV đã tham gia nhiều giải đấu cấp quốc gia, khu vực và quốc tế, kết quả giành được 824 huy chương.

Du lịch khẳng định ngành kinh tế mũi nhọn. Tổng lượt khách du lịch giai đoạn 2020-2025 ước đạt trên 8,4 triệu lượt, tốc độ tăng trưởng về lượt khách ước đạt 35,6%/năm; doanh thu du lịch ước đạt 5.570 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng bình quân ước đạt 53,6%/năm.

Công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ có nhiều chuyển biến tích cực. Đảng bộ Sở VHTT&DL đã kết nạp 54 đảng viên mới, đạt 180% chỉ tiêu đề ra.

Phát huy những kết quả đạt được, nhiệm kỳ 2025-2030 Đảng bộ Sở VHTT&DL khẳng định quyết tâm chính trị cao trong việc xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, góp phần phát triển ngành VHTT&DL toàn diện, hiện đại, giàu bản sắc.