Thị trường lao động Việt Nam đang trải qua giai đoạn khó khăn với nhiều biến động. Theo Báo cáo thị trường lao động quý II/2025 do Vieclam24h vừa công bố, trong 12 tháng qua, có đến 26,4% doanh nghiệp Việt Nam tiến hành tinh gọn bộ máy của mình. Điều này được rút ra từ khảo sát gần 3.000 người, trong đó có gần 2.000 lao động và gần 1.000 doanh nghiệp.

Khảo sát cho thấy thị trường lao động đang hồi phục nhưng với tốc độ chậm và tính chọn lọc cao. Dù phải đối mặt với nhiều áp lực, doanh nghiệp Việt Nam vẫn nỗ lực duy trì hoạt động và lực lượng lao động. Các ngành như bán lẻ, sản xuất, bất động sản và xây dựng là những lĩnh vực có nhiều doanh nghiệp tiến hành tinh gọn bộ máy trong thời gian qua.

Nhìn về 6 tháng cuối năm 2025, 56,2% doanh nghiệp cho biết sẽ mở rộng quy mô nhân sự nhưng với hướng cẩn trọng và chọn lọc hơn. Các lĩnh vực được tập trung tuyển nhân sự bao gồm kinh doanh – bán hàng (54%), kỹ sư sản xuất (23%) và lao động phổ thông có tay nghề (20%). Ngược lại, nhu cầu tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp và các cấp bậc quản lý cao vẫn còn khá thấp.

Dữ liệu từ khảo sát cho thấy thị trường lao động chưa phục hồi đồng đều mà đang trong giai đoạn “lọc người”, ưu tiên nhóm có thể tạo giá trị thực tế trong ngắn hạn.

Về phía người lao động, khảo sát cho thấy hơn 70% người tham gia từng trải qua các cảm xúc tiêu cực khi bị sa thải như lo lắng tài chính, sốc hoặc mất tinh thần. Tuy nhiên, gần 30% nhìn nhận đây là cơ hội thay đổi hoặc cảm thấy được giải thoát.

Vieclam24h đưa ra lời khuyên cho doanh nghiệp và người lao động. Đối với doanh nghiệp, cần cân nhắc hệ lụy dài hạn trước quyết định cắt giảm, minh bạch và thẳng thắn, tái thiết niềm tin bằng lắng nghe và giao tiếp, cập nhật và tối ưu hóa chiến lược tuyển dụng phù hợp với kỳ vọng của người lao động, đầu tư vào đào tạo và phát triển kỹ năng, và ứng dụng công nghệ thông minh để tăng năng suất và giảm tải áp lực cho nhân sự ở lại.

Đối với người lao động, nên duy trì tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi, đầu tư phát triển kỹ năng liên tục, chủ động xây dựng thương hiệu cá nhân, không để tâm lý bất an chi phối quyết định. Ngoài ra, người lao động nên tìm hiểu kỹ về doanh nghiệp và thị trường, điều chỉnh kỳ vọng tài chính thực tế và tận dụng tối đa các công cụ tìm việc để nhanh chóng tìm được việc làm phù hợp.

Nhiều mặt hàng nông sản của Việt Nam, bao gồm thanh long, ớt và đậu bắp, đang gặp khó khăn trong việc xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU) do vướng mắc về thủ tục cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Thông tư 12/2025/TT-BNNMT, có hiệu lực từ ngày 1-7-2025, đã chuyển trách nhiệm cấp phép từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường sang Sở An toàn thực phẩm các địa phương. Tuy nhiên, các Sở An toàn thực phẩm, trong đó có Sở An toàn thực phẩm TPHCM, cho biết họ chưa có đủ căn cứ pháp lý để cấp giấy chứng nhận này do sự không rõ ràng trong quy định pháp luật.

Tình trạng này đã gây ra sự tê liệt trong việc xuất khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp Việt Nam. Từ đầu tháng 7 đến nay, nhiều lô hàng như thanh long, ớt, đậu bắp bị mắc kẹt và không thể xuất khẩu sang EU do thiếu giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam cho biết có khoảng 250 tấn hàng gia vị trị giá 2,4 triệu USD đang chờ cấp phép. Tại tỉnh Bình Thuận, hàng trăm tấn thanh long xuất khẩu đang bị hư hỏng do thời gian lưu kho quá lâu.

Trước đây, trách nhiệm cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho sản phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu thuộc về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tuy nhiên, với quy định mới, trách nhiệm này được chuyển về cho địa phương quản lý. Trong khi đó, cơ quan chức năng tại địa phương chưa sẵn sàng để thực hiện nhiệm vụ mới này.

Trong một hội nghị tổ chức ngày 29-7 giữa Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) với các địa phương, vấn đề cấp phép vẫn chưa được giải quyết. Việc chậm cấp giấy chứng nhận không chỉ gây thiệt hại trực tiếp cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của họ.

Câu chuyện này đặt ra yêu cầu về nguyên tắc ‘trong suốt về mặt kỹ thuật’ trong quản lý nhà nước. Các cơ quan chức năng cần đảm bảo rằng việc thay đổi trong hệ thống quản lý không ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. Phân định trách nhiệm và sửa chữa văn bản là việc nội bộ của các đơn vị được Chính phủ giao nhiệm vụ và không nên để việc này kéo dài gây hậu quả cho doanh nghiệp.

Cộng đồng doanh nghiệp đang kêu gọi cơ quan chức năng quyết liệt tháo gỡ các rào cản và điểm nghẽn, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng để đạt mục tiêu tăng trưởng 8,3 – 8,5% vào năm 2025 và tạo đà cho nền kinh tế tăng trưởng cao trong các năm tiếp theo. Trong nửa đầu năm, bức tranh kinh tế đã cho thấy nhiều nỗ lực và quyết tâm cao của Đảng và Nhà nước trong việc triển khai các giải pháp phát triển kinh tế – xã hội.

Việc cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh đã đạt được nhiều kết quả rõ nét khi các bộ, ngành và địa phương đã tập trung đẩy mạnh công tác hoàn thiện thể chế và pháp luật. Tuy nhiên, Bộ Tài chính đã thẳng thắn chỉ ra rằng vẫn còn những hạn chế và bất cập trong việc cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh. Nhiều nội dung vướng mắc và bất cập pháp lý đã được rà soát và tháo gỡ nhưng còn thiếu hướng dẫn hoặc chưa bao trùm hết các tình huống thực tiễn, dẫn đến lúng túng trong áp dụng.

Hành lang pháp lý trong một số lĩnh vực còn chưa đầy đủ và khâu thực thi chưa thực sự hiệu quả. Nguồn nhân lực trong tham mưu và triển khai một số nhiệm vụ, đặc biệt là về chuyển đổi số còn hạn chế. Hạ tầng kỹ thuật của các cơ quan nhà nước còn thiếu và chưa đồng bộ, gây khó khăn trong việc cải thiện môi trường kinh doanh.

Việc thực hiện các thủ tục hành chính liên thông còn hạn chế và một số phần mềm do bộ, ngành trung ương triển khai chưa kết nối liên thông, đồng bộ dữ liệu với hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của địa phương. Tại Công điện số 111/CĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ ra rằng trong 2 tuần đầu vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp vẫn còn nhiều khó khăn và vướng mắc phát sinh trong thực hiện thủ tục hành chính, chuyển đổi số, ảnh hưởng đến quá trình vận hành của toàn bộ hệ thống mới.

Từ thực tế hoạt động sản xuất – kinh doanh, doanh nghiệp vẫn đang vật lộn với nhiều trở ngại. Một công ty thép tại Thái Nguyên gặp khó trong việc thực hiện thủ tục nhập khẩu nguyên liệu thép phế phục vụ sản xuất và thủ tục đăng ký tài sản bảo đảm do một số cơ quan ở địa phương sau sáp nhập chưa được cấp con dấu.

Ông Nguyễn Hữu Thập, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Tuyên Quang, cho biết hệ thống dịch vụ công trực tuyến quốc gia vẫn chưa liên thông kết nối thông suốt thực hiện các thủ tục hành chính hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất – kinh doanh. Trước đó, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cũng đã phản ánh khó khăn và vướng mắc do quy định pháp luật trong hoạt động sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp thủy sản.

Tại Hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương ngày 16/7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm nay khoảng 8,3 – 8,5%, tạo đà để đạt mức hai con số trong giai đoạn 2026 – 2030. Thủ tướng yêu cầu cả hệ thống chính trị phải vào cuộc với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt và hiệu quả. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi và tăng cường kiểm tra, giám sát; cắt giảm thủ tục hành chính, giảm phiền hà, chi phí và thời gian tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp.

Lãnh đạo Chính phủ cũng lưu ý địa phương cần phát huy tinh thần chủ động và sáng tạo, không trông chờ và ỷ lại theo tinh thần đẩy mạnh phân cấp và phân quyền.