Ở tỉnh Khánh Hòa, các cán bộ trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã không chỉ cung cấp dịch vụ tại trụ sở mà còn chủ động đến tận thôn, nhà dân để hỗ trợ các hộ đồng bào dân tộc thiểu số (ĐBDTTS) thực hiện thủ tục hành chính (TTHC). Cách làm này thể hiện rõ ràng tinh thần “phục vụ tận tâm, hành động tận nơi” của đội ngũ cán bộ xã.

Tại xã Trung Khánh Vĩnh, để hỗ trợ người dân, đặc biệt là các đối tượng chính sách, người cao tuổi và thương binh, bệnh binh có hoàn cảnh khó khăn trong việc thực hiện các TTHC, cán bộ Trung tâm Phục vụ hành chính công xã đã trực tiếp đến từng hộ gia đình để hướng dẫn và thực hiện các TTHC như hộ tịch, bảo hiểm xã hội, đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế… Xã Trung Khánh Vĩnh có diện tích hơn 338km2, gồm 6 thôn với 1.918 hộ dân/7.692 nhân khẩu, trong đó ĐBDTTS chiếm trên 85% dân số. Do địa bàn rộng lớn, có nơi cách Trung tâm Phục vụ hành chính công xã hơn 25km, để tạo điều kiện thuận lợi cho các đối tượng chính sách khi làm TTHC, trung tâm đã công khai số điện thoại đường dây nóng của giám đốc, phó giám đốc, người phụ trách trung tâm cũng như họ tên, số điện thoại của các công chức phụ trách tiếp nhận hồ sơ.

Chia sẻ với chúng tôi, bà Niê H’Dua, 74 tuổi ở thôn Hòn Lay cho biết: “Do tuổi cao, từ nhà đến xã hơn 5km nên đi lại cũng vất vả. Có cán bộ xã đến tận nhà giúp làm thủ tục để nhận trợ cấp hằng tháng, tôi thấy rất vui. Việc làm này thể hiện sự quan tâm, chăm lo của chính quyền địa phương đối với người dân và người cao tuổi như tôi”. Những hành động thiết thực như vậy đã mang lại niềm vui và sự hài lòng cho người dân.

Tại xã Phước Hà, địa bàn miền núi với tổng diện tích gần 230km2, dân số 8.900 người, trong đó ĐBDTTS chiếm 45%; nơi xa nhất cách trung tâm xã cũng vài chục cây số. Trung tâm Phục vụ hành chính công xã đã chia làm 2 cơ sở để thuận tiện cho người dân thực hiện các TTHC. Ông Ô Rai Xuất (xã Phước Hà) chia sẻ: “Tôi đến trung tâm làm giấy khai sinh cho con, được cán bộ hướng dẫn rất nhiệt tình, chỉ dẫn khá rõ ràng nên chỉ 30 phút là làm xong”. Sự tận tâm và hiệu quả trong công việc của cán bộ trung tâm đã tạo được niềm tin với người dân.

Bà Đinh Nguyễn Thị Dung – Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Phước Hà chia sẻ: “Từ ngày 1-7, các trung tâm phục vụ hành chính công vận hành không còn phụ thuộc vào địa giới hành chính, cho phép người dân và tổ chức có thể đến bất kỳ trung tâm nào trong tỉnh để thực hiện TTHC”. Với tinh thần vì nhân dân phục vụ, ngoài Trung tâm Phục vụ hành chính công đặt tại trụ sở UBND xã, xã Trung Khánh Vĩnh còn thành lập tổ hỗ trợ giải quyết TTHC công với thành phần là công chức trung tâm, công an, đoàn viên.

Chủ tịch UBND xã Trung Khánh Vĩnh Nguyễn Thị Ngọc Thanh cho hay: “Chúng tôi đã quán triệt, chỉ đạo công chức lấy sự hài lòng của tổ chức, cá nhân làm thước đo chất lượng và hiệu quả công việc. Đồng thời, thường xuyên theo dõi, đánh giá chất lượng giải quyết thủ tục hành chính dựa trên các yếu tố: Giải quyết sớm, đúng hẹn cho người dân; thực hiện hướng dẫn, bổ sung hồ sơ theo đúng quy định về ‘một cửa’, ‘một cửa liên thông'”. Những nỗ lực này thể hiện sự cam kết của chính quyền địa phương trong việc cải thiện chất lượng dịch vụ công và mang lại trải nghiệm tốt hơn cho người dân.

Nhiều phụ huynh hiện nay thường lo lắng khi con mình không thích dọn dẹp và để giường ngủ bừa bộn. Tuy nhiên, các nghiên cứu tâm lý gần đây đã chỉ ra rằng sự bừa bộn có thể có tác động tích cực đến sự sáng tạo của trẻ.

Một nghiên cứu của nhà tâm lý học Vohs vào năm 2023 đã chỉ ra rằng những người ở trong môi trường bừa bộn có khả năng sáng tạo cao hơn 30% so với những người ở trong môi trường gọn gàng. Cụ thể, nghiên cứu này đã yêu cầu 48 người tham gia liệt kê những công dụng sáng tạo của quả bóng bàn trong một căn phòng ‘gọn gàng’ hoặc ‘bừa bộn’. Kết quả cho thấy số lượng và chất lượng ý tưởng sáng tạo do nhóm phòng bừa bộn đề xuất cao hơn đáng kể. Ngoài ra, một nghiên cứu mở rộng khác cũng chỉ ra rằng những người có giường bừa bộn đánh giá khả năng sáng tạo của mình cao hơn 50% so với những người có giường gọn gàng. Điều này cho thấy rằng môi trường hỗn loạn có thể trực tiếp thúc đẩy tư duy phân kỳ, cho phép mọi người thoát khỏi khuôn khổ trong thời gian ngắn và có khả năng liên tưởng tự do.

Về cơ bản, một môi trường hỗn loạn truyền đi các tín hiệu ‘ngẫu nhiên’, và các tín hiệu ngẫu nhiên trong một môi trường hỗn loạn kích thích mạng lưới tư duy của con người. Ví dụ, kích thích tư duy sáng tạo, tư duy số không,… Tư duy từ con số không bắt nguồn từ khái niệm lập ngân sách từ con số không vào những năm 1970. Nó đề cập đến một cách suy nghĩ xem xét lại các vấn đề từ đầu bằng cách thoát khỏi khuôn khổ và kinh nghiệm hiện có. Cách suy nghĩ này ủng hộ việc gạt bỏ dữ liệu lịch sử và khuôn khổ hiện có và tái cấu trúc bản chất của thông tin hiện có. Mục đích của chế độ tư duy này là tìm kiếm sự đổi mới. Ba đặc điểm của nó là thiết lập lại từ đầu, định hướng mục tiêu và đột phá sáng tạo.

Một môi trường hỗn loạn về cơ bản là một sự thiết lập lại, khiến các quy tắc và môi trường có trật tự trở nên ngẫu nhiên, cho phép mọi người tìm ra các giải pháp mới trong sự hỗn loạn. Con đường cơ bản của sự sáng tạo do sự hỗn loạn mang lại là môi trường định hình lại các mô hình nhận thức thông qua tính dẻo của não. Rối loạn làm suy yếu cảm giác kiểm soát và kích hoạt mạng lưới chế độ mặc định/ACC của vỏ não vành trước DMN, do đó thúc đẩy các mối liên kết không liên quan từ xa và giải phóng tư duy khác biệt và sáng tạo của mọi người.

Tuy nhiên, mọi thứ đều quá mức, và trong khi sự hỗn loạn phá vỡ sự cân bằng mang đến những ý tưởng tuyệt vời, nó cũng đi kèm với một số ‘rủi ro’ nhất định. Ví dụ, một loạt hiệu ứng cửa sổ vỡ xuất hiện trong tâm lý học. Khi con người ở trong môi trường hỗn loạn trong thời gian dài, chức năng thùy trước trán của họ sẽ bị ức chế. Ngoài ra, môi trường lộn xộn sẽ làm tăng quá tải cảm giác ở một mức độ nhất định, làm tăng mức cortisol của một người, ức chế trạng thái thư giãn cần thiết cho tư duy sáng tạo và không có lợi cho tư duy phân kỳ.

Tóm lại, sự bừa bộn trong phòng sẽ có tác động đa chiều đến con người, vừa có lợi vừa có hại. Chúng ta cũng nên có thái độ biện chứng khi xem xét kết luận, bởi vì không bao giờ có một câu trả lời chuẩn mực cho việc làm thế nào để đạt được sự sáng tạo.

Để hiện thực hóa kỳ vọng của người dân về hành chính công vụ, đòi hỏi từng cán bộ, công chức xã phường phải tự thay đổi tư duy, tác phong và lối làm việc. Mới đây, bài viết về việc cán bộ Trung tâm hành chính công phường Thủ Đức thực hiện lời ‘cho phép, xin lỗi, cảm ơn’ đã thu hút sự quan tâm của nhiều bạn đọc. Họ bày tỏ kỳ vọng về nền hành chính công vụ ngày càng công khai, minh bạch, văn minh và chuyên nghiệp.

Tiến sĩ Phạm Đi, Học viện Chính trị khu vực III, cho rằng để kỳ vọng về hành chính công vụ sớm trở thành hiện thực, đòi hỏi từng cán bộ, công chức xã phường phải tự thay đổi tư duy, tác phong và lối làm việc. Trước đây, một số nơi vẫn tồn tại tâm lý người dân phải xin, trình, gặp mặt, thậm chí nhờ vả để được giải quyết công việc.

Một số cán bộ xem việc ngồi đủ giờ là hoàn thành nhiệm vụ, chưa coi sự hài lòng của người dân là thước đo thành công. Cơ chế mới đã đặt ra những nguyên tắc khác, trong đó nổi bật là hành chính phải phục vụ thay vì phải xin, kết quả công việc được đo bằng hiệu quả và sự hài lòng chứ không chỉ bằng quy trình đã hoàn tất.

Cán bộ phải làm hết việc chứ không chỉ hết giờ, phải tận tâm tiếp dân và không được lơ là, bỏ bê công vụ vì những thói quen như nhậu nhẹt hay tụ tập vô nghĩa trong giờ làm việc. Mới đây, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã nhấn mạnh yêu cầu rất rõ ràng: ‘Cán bộ cơ sở phải đi làm đúng giờ, không được nhậu nhẹt, bỏ bê công việc’.

Trong một nền hành chính hiện đại, kỷ luật công vụ và thái độ tận tụy là những điều kiện tiên quyết để phục vụ người dân hiệu quả và minh bạch. Khi địa giới hành chính thay đổi, quy mô xã phường mở rộng, dân cư đông hơn, nhu cầu phục vụ sẽ ngày càng đa dạng và phức tạp.

Một trong những chuyển biến quan trọng nhất của mô hình mới là chuyển sang thực tiễn đời sống, sang ứng dụng công nghệ thông tin và số hóa, từ hành chính sang đồng hành và hỗ trợ người dân, doanh nghiệp để phát triển. Những yêu cầu rất cụ thể đã được đặt ra: cán bộ xã phường phải làm việc đủ tám tiếng mỗi ngày, không tự ý rời nhiệm sở, càng không được lấy lý do giao lưu, tiếp khách để nhậu nhẹt trong giờ hành chính.

Đây không chỉ là lời nhắc nhở, căn dặn bình thường, mà là động thái cứng rắn nhằm chấn chỉnh kỷ luật, khắc phục tình trạng sáng cắp ô đi, tối cắp về; sáng kính thưa, trưa kính gửi, chiều kính mời… vẫn tồn tại chỗ này chỗ kia. Bởi mỗi lần bê trễ hay thiếu trách nhiệm, hậu quả không chỉ là hồ sơ chậm giải quyết mà là niềm tin của người dân.

Để đáp ứng các yêu cầu mới, đội ngũ cán bộ cơ sở phải hội đủ những phẩm chất và năng lực mới: tận tâm với dân, coi sự hài lòng là sứ mệnh; làm việc chuyên nghiệp, kỷ luật… Nắm vững pháp luật, công nghệ và nghiệp vụ hiện đại; chủ động đề xuất giải pháp thay vì chỉ chờ chỉ thị; gần dân, sát thực tiễn, giải quyết nhanh chóng và minh bạch mọi yêu cầu chính đáng của người dân và doanh nghiệp.

Đây không chỉ là thước đo về năng lực chuyên môn, mà còn là chuẩn mực về nhân cách công bộc thời đại mới. Người dân không còn phải xin xỏ, mà được phục vụ tận tâm như một quyền hiển nhiên. Nhiều cán bộ sẽ phải học lại kỹ năng, rèn lại kỷ luật và thay đổi những thói quen cũ để thích nghi với cách làm việc mới.

Đó là con đường duy nhất để nền hành chính trở thành hành chính phục vụ, hiện đại, hiệu quả; để chính quyền gần dân hơn, liêm chính hơn. Đó cũng là lời nhắc nhở cải cách hành chính không chỉ là những văn bản, khẩu hiệu hay cuộc họp, mà phải được đo bằng sự đổi thay thực chất trong thái độ và hành vi của mỗi cán bộ.

Khi người dân cảm nhận được sự tận tụy, minh bạch và kỷ luật từ chính những công bộc gần gũi nhất, niềm tin xã hội sẽ được củng cố, tinh thần đoàn kết và đồng thuận sẽ lan tỏa. Một nền hành chính phục vụ đúng nghĩa chỉ hình thành khi trách nhiệm trở thành bổn phận tự giác, và sự hài lòng của dân trở thành mục tiêu cao nhất.

Từ ngày 15-8, ngoài tiền lương, hai nhóm cán bộ, công chức làm công tác chuyên trách sẽ được nhận hỗ trợ thêm 5 triệu đồng/tháng. Đây là chính sách mới nhằm nâng cao đời sống và thu nhập của cán bộ, công chức, đồng thời thể hiện sự quan tâm của nhà nước đối với đội ngũ công bộc phục vụ nhân dân.