Tỉnh Khánh Hòa mới, hình thành sau khi sáp nhập tỉnh Ninh Thuận, hiện là nơi cư trú của đông đồng bào Chăm. Với di sản văn hóa đặc sắc, người Chăm ở đây đã và đang góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc dân tộc qua hệ thống đền tháp, lễ hội, làng nghề, dân ca dân vũ và phong tục truyền thống.

Sự sáp nhập này đang mở ra ‘cơ hội vàng’ để tỉnh Khánh Hòa khai thác hiệu quả di sản văn hóa Chăm, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Trước khi sáp nhập, tỉnh Ninh Thuận có gần 20.000 hộ với hơn 90.000 nhân khẩu là đồng bào Chăm. Những năm qua, đồng bào Chăm đã tích cực bảo tồn và phát huy di sản văn hóa truyền thống qua kiến trúc đền tháp, lễ hội, nghề gốm, dệt thổ cẩm, dân ca dân vũ, nhạc cụ dân gian, chữ viết, sử thi…

Đặc biệt, tỉnh Ninh Thuận (cũ) đã có những nỗ lực trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã xây dựng hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể ‘Nghệ thuật hát ngâm Ariya của người Chăm’ để trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt. Ngoài ra, địa phương này hiện có 80 di sản văn hóa đã được lập hồ sơ và xếp hạng, trong đó có một di sản được UNESCO ghi danh là ‘Nghệ thuật làm gốm của người Chăm’ – Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Không chỉ có di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú, đồng bào Chăm ở Ninh Thuận còn tự hào khi có 4 hiện vật được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia. Những hiện vật này không chỉ có giá trị về mặt lịch sử, văn hóa mà còn là niềm tự hào của người Chăm.

Các đền tháp, làng nghề và lễ hội truyền thống của đồng bào Chăm từ lâu đã trở thành điểm đến hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm, nghiên cứu và mua sắm sản phẩm thủ công truyền thống. Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh Ninh Thuận (cũ) đã đón khoảng 2,29 triệu lượt khách, tăng 16,2% so với cùng kỳ năm trước. Tổng thu từ hoạt động du lịch ước đạt 2.970 tỷ đồng.

Với việc sáp nhập hai tỉnh Ninh Thuận và Khánh Hòa thành tỉnh Khánh Hòa mới, các chuyên gia và lãnh đạo địa phương tin rằng đây là ‘cơ hội vàng’ để ngành công nghiệp không khói phát triển mạnh mẽ. Tỉnh Khánh Hòa mới đang định hình ngành du lịch trở thành mũi nhọn kinh tế, với thế mạnh đa dạng như du lịch biển, du lịch năng lượng tái tạo, du lịch làng nghề và du lịch mua sắm đặc sản nông nghiệp công nghệ cao.

Sự kết hợp giữa các di sản văn hóa Chăm, Kinh, Raglay và các dân tộc khác sẽ tạo nên bức tranh văn hóa du lịch phong phú, hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế. Do đó, tỉnh Khánh Hòa mới cần tiếp tục đầu tư và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống để thúc đẩy du lịch phát triển.

Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã trở thành một động lực quan trọng trong việc phát triển kinh tế nông thôn bền vững. Tại khu vực phía nam Khánh Hòa, Công ty TNHH Sao Kim Investment (Sao Kim Investment) đang đóng vai trò tiên phong trong việc kết nối, phát triển và lan tỏa giá trị của các sản phẩm OCOP địa phương.

Với mục tiêu đưa các sản phẩm OCOP tại phía nam Khánh Hòa vươn ra thị trường ngoài tỉnh, Sao Kim Investment đã được thành lập. Công ty không chỉ là một doanh nghiệp kinh doanh mà còn đóng vai trò là người bạn đồng hành của nông dân, làng nghề và cộng đồng địa phương. Quá trình phát triển của công ty bắt đầu từ việc nhận thấy tiềm năng to lớn của các sản phẩm OCOP tại khu vực này.

Một trong những chiến lược quan trọng của Sao Kim Investment là tập trung vào việc phát triển chuỗi giá trị từ gốc. Công ty đã hợp tác chặt chẽ với nông dân, hợp tác xã và các làng nghề truyền thống để góp phần nâng cao nhận thức về sản xuất sạch, cải tiến quy trình chế biến và tăng cường kiểm soát chất lượng. Nhờ đó, các sản phẩm của công ty đã đạt chuẩn OCOP và đáp ứng yêu cầu khắt khe của các thị trường khó tính.

Anh Lê Trung Thu – Giám đốc kinh doanh Nhà máy Sản xuất giấm táo lên men và đặc sản Phan Rang chia sẻ về quá trình hợp tác với Sao Kim Investment: “Việc hợp tác với các đơn vị kinh doanh phân phối như Sao Kim Investment không chỉ giúp tăng doanh số mà còn giúp nhận thức rõ giá trị thương hiệu và yêu cầu nâng cao chất lượng sản phẩm.”

Ông Nguyễn Thanh Hồng – Chủ tịch Công ty TNHH Sao Kim Investment cho biết: “Với khẩu hiệu ‘Bắt đầu từ đất, lan tỏa đến tim’, Sao Kim Investment mong muốn kết nối sản vật bản địa với nhu cầu tiêu dùng hiện đại, biến đặc sản quê hương thành ‘sứ giả’ văn hóa, mang theo câu chuyện của một vùng quê, làng nghề hay một thế hệ người làm nông tận tụy ở vùng đất phía nam Khánh Hòa đến với bạn bè muôn nơi.”

Thông qua việc truyền thông sáng tạo, kể chuyện thương hiệu, Sao Kim Investment hy vọng người tiêu dùng hiểu và yêu hơn những giá trị thật sau từng sản phẩm. Để hiện thực hóa mục tiêu trở thành cầu nối đưa sản phẩm OCOP vươn xa, công ty đã và đang đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, tham gia các hội chợ, triển lãm tại nhiều địa phương trên cả nước. Công ty cũng đã có gian hàng bày bán và giới thiệu các sản phẩm OCOP tại phố đi bộ Nha Trang, điểm bán hàng tại Trung tâm thương mại Vincom+ Phan Rang.

Ông Nguyễn Đoàn Thiện Phú – Giám đốc điều hành Sao Kim Investment cho biết: “Trước mắt, công ty tập trung tìm chỗ đứng vững chắc ở thị trường trong nước. Song, công ty cũng có tham vọng tìm kiếm cơ hội đưa sản phẩm OCOP khu vực phía nam Khánh Hòa vươn ra thế giới.”

Trong nỗ lực mang các sản phẩm đặc thù của vùng đất phía nam Khánh Hòa đến với khách hàng, Sao Kim Investment đang từng bước hiện thực hóa khát vọng trở thành cầu nối đưa các sản phẩm OCOP vươn xa.