Ông Đinh Minh Đức, sinh năm 1952, ở thôn Yên Thắng, xã Minh Hóa, đã trải qua một thời gian chiến đấu ác liệt tại chiến trường Quảng Trị và bảo vệ biên giới phía Tây Nam của Tổ quốc. Với những vết thương trên người, ông đã trở về quê hương và không chịu khuất phục trước bệnh tật, đói nghèo. Thay vào đó, ông đã vươn lên làm giàu cho bản thân và quê hương.

Thanh xuân ở chiến trường

Năm 1970, khi vừa tròn 18 tuổi, Đinh Minh Đức đã tạm gác bút nghiên tình nguyện lên đường nhập ngũ, tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Sau 8 tháng huấn luyện, đơn vị của ông dự kiến tăng cường vào chiến trường miền Nam. Tuy nhiên, khi hành quân đến Quảng Trị, đơn vị lại được lệnh tham gia chiến dịch Đường 9 – Nam Lào.

Ông Đức kể lại những ngày tháng chiến đấu: “Ngày đó, đơn vị của chúng tôi chủ yếu chiến đấu trong rừng nên nhiều người bị sốt rét. Trong khó khăn, chúng tôi vẫn kiên cường bám rừng, bám trận địa đánh trả những cuộc phản kích bằng không quân của giặc Mỹ”. Cuối năm 1971, ông và nhiều đồng đội bị sốt rét nên phải chuyển ra Bắc điều trị, củng cố lực lượng cho một đơn vị khác.

Năm 1972, người lính trẻ Đinh Minh Đức tiếp tục quay lại chiến trường Quảng Trị, được biên chế vào Cục Hậu cần, Mặt trận B5. Nhiệm vụ của ông là đưa đón lực lượng dân công hỏa tuyến, bộ đội qua lại địa bàn, làm công tác giao liên. Đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng, góp phần đưa người, phương tiện, thông tin ra vào chiến trường an toàn.

Ông Đức nhớ lại: “Có lần, tôi nhận được thông tin địch sẽ ném bom vào một đơn vị vận tải vừa vận chuyển quân nhu, đạn dược đang tập kết trên địa bàn nên tức tốc lên đường báo tin. Đêm đó, một mình tôi đi trong rừng, vượt qua nhiều con suối. Có những lúc địch ném bom dọc đường nên phải tắt đèn, nhìn lên trời cắt hướng mà đi”.

Sau nhiều năm gắn bó tuổi thanh xuân nơi chiến trường, năm 1988, ông Đức quyết định phục viên.

Khởi nghiệp trên quê hương

Trở về quê hương, cuộc sống gia đình ông Đức gặp muôn vàn khó khăn nhưng người lính năm xưa vẫn không chùn bước. Ông làm thuê nhiều nghề khác nhau để lo cho gia đình. Ông Đức kể: “Tôi về làng chỉ với bộ quần áo lính, trong tay không có đồng vốn nào. Con còn nhỏ, cha mẹ già yếu nên cuộc sống vô cùng cơ cực”.

Thấy địa phương có trữ lượng đá xây dựng lớn trong khi người dân phải đi mua đá ở nơi khác nên ông đã mạnh dạn vay vốn ngân hàng và người thân để thành lập công ty khai thác đá.

Năm 2008, Công ty TNHH Liễu Lựu, chuyên khai thác và chế biến đá xây dựng do ông Đức làm giám đốc được thành lập. Ban đầu, vốn ít, máy móc lạc hậu, thị trường tiêu thụ bấp bênh nên công ty gặp rất nhiều khó khăn.

Tuy nhiên, ông Đức đã kiên trì tìm khách hàng, giữ chữ tín trong kinh doanh, dần dần công ty có chỗ đứng trên thị trường. Đến nay, công ty của ông đã được cấp phép khai thác, chế biến đá trên diện tích gần 4ha. Hệ thống máy móc được đầu tư hiện đại, gồm: Một máy chế biến đá có công suất 75 tấn/giờ, 4 máy xúc đào, 1 máy xúc lật, 2 ô tô tải và một giàn khoan đá… với mức đầu tư trên 4 tỉ đồng.

Hiện, công ty của ông đáp ứng khoảng 40% đá xây dựng trên địa bàn huyện Minh Hóa, doanh thu đạt khoảng 3 tỉ đồng, mang lại lợi nhuận cho gia đình ông khoảng 600 triệu đồng/năm. Không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho gia đình, công ty của ông Đức còn tạo việc làm thường xuyên cho 15 lao động địa phương với mức lương bình quân 10 triệu đồng/người/tháng.

Ông Đức đã nhận được nhiều giấy khen, bằng khen của các cấp, ngành về thành tích xuất sắc trong sản xuất, kinh doanh giỏi, thực hiện tốt nghĩa vụ thuế, đóng góp tích cực cho phong trào xây dựng nông thôn mới ở địa phương.

Những ngày tháng 7 này, trên dải đất hình chữ S, nhiều gia đình đã tìm được người thân là các anh hùng, liệt sĩ trong niềm hạnh phúc vô bờ bến. Sau hàng chục năm tìm kiếm, giọt nước mắt của niềm khắc khoải mong chờ đã rơi xuống khi tên tuổi, địa chỉ của liệt sĩ được trả lại đúng nghĩa.

Việc kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và công nghệ ADN đã đem lại hy vọng đoàn tụ cho nhiều gia đình, góp phần xoa dịu những mất mát, hy sinh của các thân nhân liệt sĩ. 16 gia đình đã nhận được tin vui khi mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ trùng khớp, giúp xác định được danh tính của các anh hùng, liệt sĩ sau hàng chục năm mất tích.

Trong số này, có gia đình bà Nguyễn Thị Lan, em gái của liệt sĩ Nguyễn Quốc Hội, đã tìm thấy hài cốt của anh trai sau hơn 50 năm tìm kiếm. Bà Lan chia sẻ, năm 1972, anh trai đi bộ đội thì đến 1973, gia đình nhận được giấy báo tử ở mặt trận phía Nam và không biết hy sinh ở đâu. Gia đình nhận được kỷ vật của anh trai là đồng hồ, ba lô… nhưng không có thông tin về nơi hy sinh.

Hằng năm, ngày giỗ của anh trai, gia đình vào nhà thờ làm lễ cầu nguyện, còn đến ngày 27/7, ở địa phương tổ chức thắp hương ngoài nghĩa trang, gia đình bà Lan đều đi và khấn cầu mong anh trai linh thiêng báo mộng về. Sau khi thu nhận mẫu ADN, bà Lan và gia đình đã nhận được kết quả trùng khớp, giúp xác định được hài cốt của anh trai. “Không có niềm vui nào hơn lúc này, chúng tôi đã tìm thấy anh trai sau hơn 50 năm tìm kiếm” – bà Lan chia sẻ.

Tương tự, gia đình bác Nguyễn Văn Mão, tỉnh Nghệ An, cũng đã tìm thấy hài cốt của anh trai, liệt sĩ Nguyễn Duy Thanh, sau hơn 50 năm tìm kiếm. Bác Mão tâm sự, năm 1971, anh trai hy sinh, nhưng gia đình không biết nơi hy sinh. Sau đó, gia đình bác Mão vào tỉnh Quảng Trị tìm 2 lần nhưng không thấy mộ, không tìm thấy bất cứ thông tin nào.

Còn tại tỉnh Thanh Hóa, gia đình bác Trịnh Văn Lai đã tìm thấy liệt sĩ Trịnh Văn Hai, được xác định chính xác thông qua mẫu ADN của thân nhân. Bác Lai tâm sự, bố mất sớm, một mình mẹ nuôi 4 anh chị em. Trước khi mất, mẹ dặn phải cố gắng tìm được phần mộ, đưa anh Hai về quê với tiên tổ, với bố mẹ.

Bộ Công an đã thu nhận 20.911 mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Quá trình triển khai của cán bộ, chiến sĩ được thực hiện ân cần, niềm nở với tinh thần phục vụ nhân dân. Kết quả bước đầu đã giúp xác định danh tính của 16 anh hùng, liệt sĩ.

Bộ Công an đang tiếp tục phối hợp với các đơn vị xây dựng và mở rộng Ngân hàng Gen (ADN) của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính để bù đắp các mất mát to lớn đối với các gia đình liệt sĩ và trả lại danh tính cho các anh hùng, liệt sĩ.

Sau khi chính thức đẩy mạnh liên kết phát triển vùng giữa Quảng Bình và Quảng Trị, ngành du lịch Bắc Trung Bộ đang chứng kiến sự chuyển mình rõ nét, cả về quy mô sản phẩm lẫn tư duy phát triển bền vững. Việc phối hợp cùng nhau tạo nên dòng chảy di sản xanh đã mở ra giai đoạn tăng trưởng mới cho du lịch hai tỉnh.

Trước đây, du khách thường xem Quảng Bình và Quảng Trị là hai điểm đến riêng biệt. Tuy nhiên, nhờ tuyến “Con đường di sản” chạy dọc nhánh Tây đường Hồ Chí Minh, một hành trình du lịch xuyên vùng đang dần định hình. Du khách có thể xuất phát từ động Phong Nha, sông Chày – hang Tối, băng rừng Trường Sơn để đến địa đạo Vịnh Mốc, cầu Hiền Lương, Khe Sanh… Hành trình này không chỉ nối liền địa lý mà còn gắn kết thiên nhiên, lịch sử và văn hóa thành một tour du lịch giàu trải nghiệm.

Chiến dịch “Quảng Trị – Miền Di Sản Xanh” đã tái định vị vùng đất này từ biểu tượng chiến tranh trở thành điểm đến du lịch bền vững. Các loại hình du lịch thế mạnh như du lịch nông thôn, du lịch nghỉ dưỡng và MICE đang phát triển nhanh chóng.

Tại các vùng trung du như Hướng Hóa, Đakrông, hay vùng đệm Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, những tour trải nghiệm nông thôn đã bắt đầu hình thành. Du khách được tham quan nông trại trồng rau hữu cơ, vườn cà phê tái canh, chế biến nông sản sạch và học cách canh tác bền vững.

Các khu vực ven biển như Cửa Việt, Cửa Tùng (Quảng Trị) hay Nhật Lệ, Bảo Ninh (Quảng Bình) đang được quy hoạch trở thành trung tâm du lịch nghỉ dưỡng kết hợp chăm sóc sức khỏe. Loại hình du lịch MICE cũng đang được đẩy mạnh xúc tiến.

Một trong những doanh nghiệp tiên phong trong việc nắm bắt cơ hội từ liên kết vùng là Sovaba Travel. Công ty này đã nhanh chóng tích hợp các điểm du lịch Quảng Trị vào chuỗi sản phẩm tour du lịch Quảng Bình – Quảng Trị, mở rộng hành trình Phong Nha – Vũng Chùa – Vĩnh Mốc – Khe Sanh.

Sự chuyển mình từ “vùng đất chiến tranh” thành “miền đất chữa lành” không chỉ khoác lên Quảng Trị một diện mạo mới, mà còn mở rộng không gian phát triển cho Quảng Bình. Việc kiến tạo hành lang du lịch liên vùng với sản phẩm khác biệt, dịch vụ đa dạng và tư duy gắn kết đang trở thành đòn bẩy chiến lược, giúp khu vực này đón đầu làn sóng du khách quốc tế chất lượng cao trong giai đoạn tới.

Liên kết vùng Quảng Trị không chỉ là bước đi quy hoạch, mà đã trở thành động lực thực tiễn thúc đẩy du lịch đổi mới. Với những sản phẩm đặc sắc và mô hình doanh nghiệp tiên phong như Sovaba Travel, vùng đất này đang từng bước hình thành một miền di sản sống động, bền vững nơi thiên nhiên, văn hóa và cộng đồng cùng đồng hành vì tương lai du lịch Việt Nam.