Chất thải nhựa đang trở thành một vấn đề môi trường nghiêm trọng tại thủ đô Hà Nội. Theo số liệu từ UBND Thành phố Hà Nội, hơn 60% chất thải nhựa phát sinh tại thủ đô là nhựa dùng một lần và túi nilon. Đáng chú ý, túi nilon chiếm tới 38,5% tổng trọng lượng chất thải nhựa.

Một báo cáo thực hiện bởi Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường năm 2021 cho thấy, số lượng túi ni lông dùng một lần tại các siêu thị là vô cùng lớn. Chỉ tính riêng 48 siêu thị trong khảo sát, mỗi ngày có 104.000 túi ni lông phát ra miễn phí, tương đương với 38 triệu túi/năm. Phần lớn lượng túi ni lông này được thải bỏ ra ngoài bãi chôn lấp.

Nhận thức được tác động tiêu cực của bao bì nhựa, những năm gần đây, nhiều siêu thị lớn như WinMart, MM Mega Market, Go!, Co.opmart, Lotte Mart… đã tiên phong trong việc sử dụng các loại bao bì thân thiện với môi trường, như túi phân hủy sinh học, túi vải và hộp giấy. Các biện pháp này không chỉ giúp giảm thiểu rác thải nhựa, mà còn góp phần nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường.

Nhiều siêu thị đã hành động để giảm thiểu rác thải nhựa. Trong tháng 6 vừa qua, các điểm bán thuộc Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại TP.HCM (Saigon Co.op) đã triển khai chương trình “Gia đình Việt – Đại sứ xanh” nhằm khuyến khích người tiêu dùng hướng đến mua sắm xanh, sử dụng các sản phẩm tái chế, thân thiện với môi trường.

Tương tự, Central Retail đã làm việc với gần 30 nhà cung cấp thực phẩm tươi sống như rau, củ, quả… để thay thế các bao bì đóng gói có thành phần nhựa bằng túi nilon có khả năng phân hủy sinh học. Bao bì giấy cũng là một lựa chọn thay thế cho nhựa khó phân hủy.

Chuỗi siêu thị Lotte Mart đã đưa vào sử dụng khay bã mía đựng thực phẩm chế biến, tươi sống từ năm 2020. Hiện hệ thống siêu thị cũng ứng dụng túi nilon sinh học và đang nghiên cứu vật liệu giấy trong đóng gói rau, củ.

Quyết tâm triển khai các giải pháp giảm phát thải nhựa, mới đây, HĐND thành phố Hà Nội đã thông qua Nghị quyết quy định biện pháp giảm phát thải nhựa trên địa bàn thành phố. Theo nghị quyết này, từ ngày 1/1/2026, khách sạn, khu du lịch không được phép sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, tăm bông, mũ tắm và các bao bì chứa kem đánh răng, dầu gội, sữa tắm, sữa dưỡng thể.

Từ ngày 1/1/2027, các chợ, cửa hàng tiện lợi không được cung cấp miễn phí túi nilon khó phân hủy sinh học. Cùng thời điểm, các đơn vị bán hàng trực tuyến phải có trách nhiệm giảm thiểu sử dụng vật liệu nhựa để đóng gói, vận chuyển và phải thu hồi nhằm tránh thất thoát ra môi trường.

Tiến sỹ Ngô Thị Thúy Hường, Khoa Công nghệ sinh học, Hóa học và Kỹ thuật Môi trường, Đại học Phenikaa, cho rằng lộ trình này là phù hợp cho các doanh nghiệp có thể chuyển đổi dần sang sử dụng các sản phẩm thay thế; người dân cũng có thời gian làm quen và thích nghi.

Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Kiều Oanh cho biết, thời gian qua, các cơ quan quản lý nhà nước đã hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tiếp cận nguồn vốn, nguồn lực để giảm giá thành sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh; tăng cường tuyên truyền giúp người tiêu dùng tăng niềm tin khi quyết định sử dụng sản phẩm.

TP Hà Nội dự kiến triển khai thí điểm việc không sử dụng đồ nhựa dùng một lần tại các nhà hàng, khách sạn, cửa hàng đồ uống, quán ăn… trong vành đai 1 từ quý IV năm nay. Mục tiêu của kế hoạch này là giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường do nhựa gây ra.

Khảo sát tại các quận Cầu Giấy, Thanh Xuân, Ba Đình cho thấy phần lớn các quán cà phê đều sử dụng cốc nhựa một lần cho khách hàng. Một quán cà phê trên phố Phạm Văn Bạch (Cầu Giấy) trong 30 phút buổi sáng đã giao khoảng 100 ly nước cho khách hàng và shipper công nghệ. Đáng chú ý, phần lớn ly nước này đều được đựng trong cốc nhựa.

UBND TP Hà Nội cho biết, mỗi ngày thành phố thải ra khoảng 1.400 tấn nhựa, trong đó 60% là nhựa dùng một lần và túi nilon. Nhựa được phân loại thành 7 loại, mỗi loại có ký hiệu và ứng dụng riêng. Các loại nhựa dễ tái chế như PET, HDPE, LDPE, PP được sử dụng để sản xuất các sản phẩm như áo thun, hộp đựng, nắp chai… Tuy nhiên, nhiều loại nhựa khó tái chế và xử lý, gây ô nhiễm môi trường.

Trước thách thức của ô nhiễm nhựa, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu Hà Nội thí điểm không sử dụng đồ nhựa dùng một lần. Nhiều doanh nghiệp kinh doanh F&B cũng đã chủ động chuyển đổi sang sử dụng các sản phẩm thân thiện môi trường. Ông Hoàng Tùng, Chủ tịch F&B Investment, cho biết doanh nghiệp của ông đã chuyển sang sử dụng hộp giấy, thìa và dĩa bằng gỗ. Tuy nhiên, giá thành của các sản phẩm này cao hơn so với nhựa.

Ông Vũ Trường Giang, nhà sáng lập chuỗi Ka, cũng cho biết chưa tìm được giải pháp thay thế túi nilon dành cho các sản phẩm khách mua mang về. Lãnh đạo Công ty TNHH Hunufa thừa nhận túi nilon phân hủy sinh học hoàn toàn chưa đủ chất lượng để thay thế hoàn toàn nhựa khó phân hủy. Tuy nhiên, công ty đang nghiên cứu để giảm giá thành và nâng cao tính năng tiện lợi của sản phẩm thân thiện môi trường.

Việc chuyển đổi sang sử dụng các sản phẩm thân thiện môi trường còn nhiều thách thức do giá thành cao và chất lượng sản phẩm chưa đảm bảo. Tuy nhiên, với nỗ lực giảm thiểu ô nhiễm môi trường, các doanh nghiệp và địa phương đang tích cực triển khai các giải pháp để hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần.

Một số doanh nghiệp và địa phương đã và đang tích cực triển khai các giải pháp để hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần, hướng tới mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Hy vọng rằng, với sự chung tay của cả cộng đồng, chúng ta có thể giảm thiểu đáng kể tình trạng ô nhiễm nhựa và bảo vệ môi trường.