Trong quá trình lựa chọn ngành nghề, nhiều bạn trẻ hiện nay đang phải đối mặt với những định kiến về giới, danh tiếng và thu nhập. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tương lai của cá nhân mà còn dẫn đến lãng phí nguồn lực xã hội. Dựa trên bản tin thị trường lao động quý 2-2025 của Bộ Nội vụ, số người thất nghiệp trong quý đã tăng lên 1,06 triệu người, cao hơn 25.000 người so với quý trước và tăng khoảng 13.300 người so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên cũng tăng thêm 0,26%, mặc dù các công ty đã tăng tuyển dụng.

Nghịch lý này đặt ra nhiều vấn đề liên quan đến việc chọn ngành nghề ở giới trẻ hiện nay. Nhiều học sinh và phụ huynh thường đặt quá nặng yếu tố thu nhập, cho rằng chỉ những nghề dễ giàu mới đáng học, dẫn đến tình trạng đổ xô vào các ngành được cho là ‘hot’ trên thị trường lao động, gây ra sự mất cân đối giữa cung và cầu. Văn hóa Á Đông cũng đóng một vai trò nhất định trong việc tạo ra định kiến về giới khi chọn ngành nghề. Một số bạn trẻ đã từ bỏ ước mơ về ngành học yêu thích vì lo sợ áp lực giới tính trong thời gian học và quá trình tìm việc sau này.

Các nhà nghiên cứu tâm lý học phát triển và khoa học thần kinh đã khẳng định rằng năng lực nghề nghiệp không phân biệt giới tính, mà nó phụ thuộc vào định hướng xã hội. Tuy nhiên, nhiều bạn trẻ vẫn chọn ngành trái với sở thích của mình chỉ vì muốn vào những trường đại học danh tiếng. Việc lấy tên trường làm thước đo thành công là một cách hiểu sai về thương hiệu giáo dục. Điều này xuất phát từ tâm lý sính danh tiếng và hiệu ứng truyền thông về những bảng xếp hạng các cơ sở giáo dục đại học.

Tư duy trọng bằng cấp cũng khiến nhiều bạn trẻ không mặn mà với cao đẳng nghề. Trong khi các nước phát triển coi trọng việc học nghề thì ở Việt Nam, học nghề lại bị nhiều người coi là thua cuộc, thất bại. Thực tế rằng người người đại học, nhà nhà đại học, nhưng vẫn khó tìm việc với tấm bằng cử nhân đang đặt ra dấu hỏi lớn trong việc lựa chọn con đường bước vào thị trường lao động của các bạn trẻ hiện nay.

Chọn nghề sai có thể dẫn đến tình trạng tăng thất nghiệp và lãng phí nguồn nhân lực. Sai một ly, đi một dặm, chọn ngành không phù hợp khiến nhiều bạn chán học, bỏ học. Không chỉ mất niềm tin vào bản thân, các em còn cảm thấy khó khăn trong việc định danh nghề nghiệp, đến khi học xong, lại làm trái ngành trái nghề. Nhìn từ góc độ toàn cảnh xã hội, định kiến ngành nghề sẽ dẫn đến việc học sai ngành sai nghề. Hệ quả là tình trạng ngành thiếu ngành thừa, lãng phí nguồn nhân lực, gia tăng tình trạng thất nghiệp dù có bằng đại học.

Chọn nghề là một hành trình cá nhân, có ý nghĩa quyết định cuộc đời mỗi người. Tương lai không dành cho người đi theo lối mòn định kiến. Để có thể chọn được ngành nghề phù hợp, chúng ta cần hiểu rõ chính mình bằng cách thẳng thắn trả lời những câu hỏi về những điều mình muốn, giỏi và sống vì giá trị nào thông qua việc sử dụng các công cụ trắc nghiệm nghề nghiệp khoa học. Sự hỗ trợ từ gia đình, nhà trường và xã hội cũng đóng vai trò quan trọng, giúp các em mở rộng cánh cửa ngành nghề tương lai và tránh dựng thêm những rào chắn vô hình.

thất nghiệp Việt Nam 2025 vẫn là một vấn đề cần được quan tâm. Vì thế mà con đường đi tới thành công của mỗi cá nhân cần được cân nhắc kĩ càng .

Trường hợp của Mai Trang, một cô gái trẻ sinh năm 2001, đến từ Nghệ An, đã gây nên một cuộc tranh luận sôi nổi trên mạng xã hội. Câu chuyện của cô bắt đầu từ việc là một học sinh xuất sắc, đạt thành tích đáng nể trong học tập, nhưng hiện tại lại rơi vào tình cảnh thất nghiệp. Sự thay đổi đột ngột trong cuộc sống của cô đã thu hút sự quan tâm của đông đảo cư dân mạng.

Mai Trang đã chia sẻ câu chuyện của mình thông qua một clip trên TikTok, ghi lại sự đối lập giữa cuộc sống của cô 7 năm trước và hiện tại. Trong quá khứ, cô là học sinh trường chuyên, đạt giải Nhì học sinh giỏi Quốc gia môn Địa lý và sau đó đỗ vào Đại học Kiểm sát Hà Nội. Tuy nhiên, hiện tại cô lại là một người thất nghiệp. Về việc này, Mai Trang cho biết cô đã quyết định nghỉ việc để tìm kiếm một hướng đi mới phù hợp hơn với bản thân. Trước đó, cô đã làm việc trong lĩnh vực marketing nhưng cảm thấy không còn phù hợp.

Trước khi quyết định nghỉ việc, Mai Trang đã chuẩn bị kỹ lưỡng cho tình huống này. Cô đã tạo dựng một khoản quỹ dự phòng để đảm bảo chi trả sinh hoạt phí và chi tiêu cá nhân trong khoảng 3-4 tháng. Điều này cho thấy cô đã suy nghĩ chín chắn và có kế hoạch rõ ràng cho cuộc sống của mình. Mặc dù đang trong tình cảnh thất nghiệp, Mai Trang vẫn duy trì một lịch trình hoạt động dày đặc hàng ngày. Cô dành thời gian làm việc freelance, học hỏi những điều mới và chỉnh sửa video cho kênh TikTok của mình. Cô cũng dành nhiều thời gian hơn cho gia đình và người yêu, và nhận thấy sự thay đổi tích cực trong bản thân.

Về những phản ứng trái chiều từ cộng đồng mạng, Mai Trang cho biết cô không quá bận tâm. Theo cô, mỗi người có quan điểm sống và định nghĩa về thành công khác nhau. Việc chia sẻ những khó khăn và suy nghĩ của mình là cách để cô hiểu bản thân hơn. Đôi khi, chỉ cần biết rằng có người khác cũng từng trải qua những giây phút hoang mang giống mình, điều đó đã mang lại động lực cho cô.

Câu chuyện của Mai Trang đã gây nên một cuộc tranh luận nóng trên mạng xã hội, với nhiều người chia sẻ quan điểm và cảm nhận về tình huống của cô. Tuy nhiên, cô vẫn tiếp tục giữ một thái độ tích cực và hướng tới tương lai. Việc đối mặt với thách thức và thay đổi trong cuộc sống không phải là điều dễ dàng, nhưng với tinh thần lạc quan và quyết tâm tìm kiếm hướng đi mới, Mai Trang đang mở ra một chương mới trong cuộc đời mình.