Việc thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành một vấn đề xã hội nóng, với nhiều ý kiến trái chiều. Một bộ phận người dân ủng hộ việc thu phí, cho rằng đây là giải pháp cần thiết để bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích. Ngược lại, một số người khác lại phản đối, quan niệm rằng di tích lịch sử là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.
Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, nằm tại tỉnh Hà Tĩnh, là một ví dụ tiêu biểu cho thách thức này. Với vị trí địa lý thuận lợi, khu di tích thường xuyên đón tiếp hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc vận hành khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách đang gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính. Nguồn thu từ tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di tích.
Trên thế giới, việc thu phí tham quan ở nhiều quốc gia là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc thu phí thường vấp phải phản ứng từ dư luận. Điều này cho thấy cần có một cái nhìn linh hoạt và thấu đáo hơn trong việc quản lý và sử dụng nguồn thu từ vé tham quan.
Để việc thu phí hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu, công khai nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động liên quan. Điều này giúp tạo niềm tin với công chúng và đảm bảo rằng nguồn thu được sử dụng hiệu quả. Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, và cư dân địa phương. Việc áp dụng các chính sách này sẽ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho các nhóm đối tượng yếu thế và tạo cơ hội cho mọi người tiếp cận với di sản văn hóa.
Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt, thấu đáo để tấm vé không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Việc thu phí tham quan cần được xem là một phần không thể thiếu trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di tích, đồng thời cần đảm bảo rằng nó không làm giảm đi ý nghĩa và giá trị tinh thần của di sản.
Như vậy, việc thu phí tham quan di tích lịch sử cần được tiếp cận một cách thận trọng và dựa trên sự đồng thuận của xã hội. Bằng cách đảm bảo tính minh bạch, công bằng và nhân văn trong việc thu và sử dụng phí, chúng ta có thể giữ gìn và phát huy giá trị của các di tích, đồng thời tôn vinh tinh thần trách nhiệm của mỗi người đối với di sản văn hóa của dân tộc.