Luat_dat_dai2024 có hiệu lực từ ngày 1/7 vừa qua, được xem là một bước tiến quan trọng trong việc cải thiện chính sách đất đai tại Việt Nam, với mục tiêu đưa giá đất sát với thị trường hơn và bảo đảm quyền lợi cho người bị thu hồi đất. Tuy nhiên, qua quá trình triển khai, Luật Đất đai 2024 đã lộ ra nhiều bất cập ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân và doanh nghiệp. Để giải quyết những vướng mắc này, nhiệm vụ cấp thiết là cần nghiên cứu, sửa đổi để tối ưu hóa hiệu quả sử dụng đất đai và sớm trình Ban Chấp hành Trung ương cho ý kiến.
Một trong những điểm bất cập nổi bật là bảng giá đất mới đã tăng cao đáng kể, khiến người dân phải gánh chịu khoản tài chính lớn khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Tại TP.HCM, nhiều xã, phường đã chứng kiến sự tăng giá mạnh, có nơi giá đất tăng gấp hàng chục lần so với bảng giá đất cũ. Điều này đã khiến không ít người dân phải tạm ngưng chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp lên đất thổ cư.
Lãnh đạo một tập đoàn bất động sản hàng đầu tại TP.HCM cho biết rằng, sự tăng cao của bảng giá đất mới là một vấn đề lớn khi thực thi Luật Đất đai 2024. Điều này không chỉ khiến người dân có nhu cầu chuyển đổi mục đích sử dụng đất gặp khó khăn mà còn ảnh hưởng đến các doanh nghiệp, vì mọi chi phí liên quan đến đất đai đều được tính vào giá nhà.
Ông Đặng Hồng Anh, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, nhận định rằng sự chậm trễ trong việc tính tiền sử dụng đất không liên quan đến năng lực tài chính hay ý chí của doanh nghiệp, mà chủ yếu là do thủ tục hành chính kéo dài. Ông đề xuất rằng đối với các trường hợp doanh nghiệp bị ảnh hưởng do sự chậm trễ trong công tác định giá và tính tiền sử dụng đất của cơ quan chức năng, cần hủy bỏ hoàn toàn khoản thu bổ sung này. Tuy nhiên, để thực hiện điều này, không chỉ cần sửa đổi trong Nghị định 103 mà còn cần thiết phải điều chỉnh trong Luật Đất đai, cụ thể là tại Điều 257 của luật.
GS.TSKH Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, cho rằng Luật Đất đai 2024 chưa thể hiện hết tinh thần của Nghị quyết 18, đặc biệt là chính sách tài chính đất đai còn quá mờ nhạt. Ông Võ khẳng định rằng quá trình sửa Luật Đất đai vừa qua được thực hiện rất công phu, mất nhiều thời gian nhưng vẫn còn nhiều điểm không phù hợp với Nghị quyết 18 của Trung ương. Dường như luật chỉ ‘lướt qua’ nghị quyết nhưng chưa phản ánh đúng tinh thần và bản chất của nghị quyết.
Chính phủ vừa qua đã chỉ ra 4 vướng mắc chính trong chính sách và pháp luật về đất đai. Đó là chính sách, pháp luật về đất đai chưa phù hợp với chủ trương tổ chức lại chính quyền địa phương hai cấp; chưa đáp ứng được đầy đủ yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới; chính sách thu hồi đất vẫn phân biệt giữa dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư công và dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư tư; chính sách đổi mới về tài chính đất đai theo tinh thần Nghị quyết số 18 chưa được thể chế hóa đầy đủ.
Luat_dat_dai2024 đã ghi nhận nhiều hiệu ứng tích cực, đặc biệt tại TP.HCM. Một trong những điểm sáng khi thi hành Luật Đất đai 2024 là khâu định giá đất đã được khơi thông, giúp doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ tài chính để triển khai dự án và người dân cũng được cấp sổ hồng. Thống kê từ Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM cho thấy trong sáu tháng đầu năm 2025, tổng nguồn thu ngân sách ước đạt hơn 65.319 tỷ đồng.
